వేమూరి తెలుగు-ఇంగ్లీషు నిఘంటువు/బ-భ-మ - Wikibooks (2024)

Part 1: బం - baM

బంక, baMka
-n.
--glue; goo; gum; slime;

బంకనక్కెర, baMkanakkera
-n.
--glue berry; a tree whose berry-like fruits are sticky; [bot.] Cordia dichotoma; Cordia Mixa; Cordia latifolia;

బంకబడ్డు, baMkabaDDu
-n.
--[bot.] Vitis linnaei; %??

బంకమన్ను, baMkamannu
-n.
--clay; (lit.) gooey soil; (rel.) నల్లరేగడి మన్ను;

బంకనెవలి, baMkanevali
-n.
-- [bot.] Adiantum bunulantum;%??

బంకు, baMku
-n.
--shop; small specialty shop; roadside stall; roadside gas station; పెట్రోలు బంకు;

బంగనబయలు, baMganabayalu
-n.
--open plain;

బంగారు, baMgAraM
-n.
--gold;
---నీ ఇల్లు బంగారంగానూ = [idiom] bless your innocent self!

బంగారు వక్క తాడి, baMgAru vakka tADi
- n.
-- Areca palm; Golden cane palm; Yellow palm; Butterfly palm; [bot.] Dypsis lutescens of the Arecaceae family; Chrysalidocarpus lutescens;
--ఈ వృక్షం గాలిలోని జైలీన్ (Xylene), టాల్యూన్ (Toluene) వంటి ప్రమాదకర ఆవిరులను సమర్థవంతంగా శుద్ధిచేస్తుందని నిరూపించారు. జైలీన్ ఆవిరిని పీల్చడం కారణంగా కేంద్ర నాడీ వ్యవస్థ (Central Nervous System) పై దుష్ప్రభావం పడి, తలనొప్పి, కళ్ళు తిరగడం, వాంతులు, చిరాకు, బలహీనత, అలసట, నిద్రలేమి, మానసిక ఒత్తిడి, ఆందోళన, చేతులు వణకడం వంటివి వస్తాయి. టాలీన్ పీల్చడం కారణంగా కూడా దాదాపు ఇవే దుష్ఫలితాలు; ప్రాణవాయువును ఎక్కువగా వెలువరించే ఈ జాతి మొక్క ఇంటిలోపల కుండీలలో పెంచుకోదగిందనడంలో ఎలాంటి సందేహం లేదు;

బంగారుతీగ, baMgArutIga,
- n.
-- Chinese dodder; [bot.] Cuscuta Chinensis of Convolvulaceae family;
---a weedy creeper that grows wildly that seems to have some aphrodisiac properties; This is a pesky weed that the government is trying to eradicate; Spanish moss, found on trees in the Americas, is similar to this;

బంగారు పిచ్చుక, baMgAru piccuka,
- n.
-- baya weaver bird; [bio.] Ploceus philippinus;

బంగారుపూలు, baMgArupUlu,
- n.
-- Canadian Goldenrod; [bot.] Solidago canadensis of Asteraceae family
-- దీని తొట్టతొలి జన్మస్థలం ఉత్తర అమెరికా ఖండం. అయినా ఇది ప్రస్తుతం ఐరోపా, ఆసియా ఖండాలలోని పలు దేశాలకు విస్తరించింది. ఆ యా దేశాలలో ఇది మొండి బెడద మొక్క (Invasive Plant) గా పేరొందింది. దీని విస్తరణకు తట్టుకోలేక చైనాలోని షాంఘైలో 30 కి పైగా స్థానిక మొక్కల జాతులు నశించిపోయాయంటే పరిస్థితి తీవ్రత అర్థం చేసుకోవచ్చు. అటవీ ప్రాంతంలో ఈ మొక్కల్ని లేళ్ళు, దుప్పులు వంటివి ఇష్టంగా తింటాయి. పాడి పశువులు, గుర్రాలకు ఈ మొక్కలు మేతగా వేస్తారు. ఈ పూలలో తేనె ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఈ తేనెకోసం తేనెటీగలు (Honey Bees), తుమ్మెదలు (Bumble Bees) వంటివి ఈ మొక్క పూల చుట్టూ మూగుతాయి;

బంగళా, baMgaLA
-n.
--bungalow;

బంగాళా బంతి, baMgALA baMti
-n.
--Common Zinnia; Elegant Zinnia; [bot.] Zinnia elegans of the Asteraceae family;

బంగాళా దుంప, baMgALA duMpa
-n.
--potato; [bot.] Solanum tuberosum of the Solanaceae family;
--This has been in use in India well before CE 1615; Immature tubers and germinating tubers are not fit for eating because they contain "solanaine" a poisonous substance;
--ఆలుగడ్డ; ఉర్లగడ్డ;

బంగీ, baMgI
-n.
--parcel;

బంజరు, baMjaru
-adj.
--waste; dry; non-cultivable;
---బంజరు భూములు = wastelands; heath.
--- see also బాడవ; ఈడవ;

బంటి, baMTi
-suff.
--a comparative measure to indicate the depth of water;
---కుత్తుకబంటి = neck-deep.
---పుక్కిటిబంటి = mouthful.
---మొలబంటి = waist-deep.
---మోకాలిబంటి = knee-deep.

బంటు, baMTu
-n.
--(1) servant; attendant; foot soldier;
--(2) [chess] pawn;

బంట్రోత్తు, baMTrOttu
-n.
--peon; servant; a peon reporting to a government officer;

బండ, baMDA
-n.
--boulder; big stone; slab; pestle;

బండారం, baMDAraM
-n.
--hidden wealth; treasure trove;

బండి, baMDi
-n.
--(1) vehicle; carriage; cart; wagon;
--(2) bobbin; reel;
---ఎడ్లబండి = ox cart; bullock cart.
---రైలుబండి = railway train. (lit.) a vehicle on rails.

బండిసున్న, baMDisunna
-n.
--[coll.] a big cipher; a big fat zero, nothing at all;

బంగారు పిచ్చుక, baMgAru piccuka
-n.
--baya weaver bird; [biol.] Ploceus philippinus;

బంగినపల్లి, baMginapa-
-n.
--a popular variety of low-fiber, flavorful mango fruits;

బండెడు, baMDeDu
-adj.
--cartload of;

బండారం, baMDAraM
- n.
--secret; true nature;
-- లోగుట్టు;

బండిగురివెంద, baMDiguriveMda
-n.
--Acacia Coral; Coral Wood; [bot.] Adenanthera pavonina;

బంతి, baMti
-n.
--(1) marigold; [bot.] Calendula officinalis; Tagetes patula;
--(2) ball; (rel.) ఉండ;
---(3) row;
---దారపు బంతి = ball of string.
---పట్టుదారపు ఉండ = skein of silk string.
---బంతిలో బలపక్షం చెయ్యకూడదు = one should not show partiality toward people in a queue.

బంతిగిన్నె కీలు, baMtiginne kIlu
-n.
--ball and socket joint; such as the one found in the knee;

బంతులబీడు, baMtulabIDu
-n.
--playground; ballpark;

బందరు, baMdaru
-n.
--(1) seaport;
--(2) commonly used name for the city of Machilipatnam;

బదలాయించు, badalAyiMcu
-v. t.
--transfer;

బందారు, baMdAru
-n.
--the Karum timber tree; [bot.] Hymenodictyon excelsum; Adina cordifolia;

బందిపోటు దొంగ, baMdipOTu doMga
-n.
--robber; bandit; dacoit;

బదిలీ చేయు, badilI cEyu
-v. t.
-transfer;

బందీ, baMdI
-n.
--prisoner; inmate;

బందీలదొడ్డి, baMDIladoDDi
-n.
--prison yard;

బందు, baMdu
-n.
--(1) strap; band;
--(2) strike; lock-out; work stoppage;

బందెలదొడ్డి, baMdeladoDDi
-n.
--cattle pound; a place where stray cattle are kept until the owner can claim them;

బందోబస్తు, baMdObastu
-n.
--discipline; security arrangement; (lit.) tying and binding;

బంధం, baMdhaM
-n.
--bond;
---ఉదజని బంధం = Hydrogen bond.
---రుణానుబంధం = a familial bond created due to a debt, as Hindus believe, from a previous incarnation.
---జంట బంధం = double bond.
---త్రిపుట బంధం = triple bond.
---ద్విగంధక బంధం = disulfide bond.

బంధుపక్షపాతం, baMdhupakshapAtaM
-n.
--nepotism;

బంధుప్రీతి, baMdhuprIti
-n.
--fondness of one's relatives;

బంధువు, baMdhuvu
-n.
--relative; relation;

బంధుక, baMdhUka
-n.
--[bot.] Calosanthes indica; Oroxylum indicum; %??

Part 2: బ - ba

బకం, bakaM
-n.
--heron;

బకపుష్పం, bakapushpaM
-n.
--vegetable hummingbird; [bot.] Agati grandiflora; Sesbania grandiflora;
-- అవిసె;

బక్కపలచని, bakkapalacani
-adj.
--ectomorphic; a slender body structure with long limbs, narrow feet, narrow hands, narrow chest, and narrow shoulders;

బకాయ, bakAya
-n.
--arrears; old debt;

బక్షకుడు, bakshakuDu
-n. m.
--eater;
---నరమాంస బక్షకుడు = cannibal.

బక్షించు, bakshiMcu
-v. t.
--devour; eat; ingest;

బక్షీస్, bakshIs
-v. t.
--tip; gratuity; a fee paid to appreciate good service;

బగ్గీ, baggI
-n.
--horse-drawn carriage;
-- జటకా; జెట్కా; టాంగా; గుర్రబ్బండి;

బగ్గుండీ, bagguMDI
-n.
--aromatic, colorful powder thrown at each other at festive times like the Holi or weddings;

బచ్చలి, baccali
-n.
--Indian spinach; Malabar spinach; [bot.] Basella alba of the Basellaceae family;
---తీగ బచ్చలి = creeping purslane; [bot.] Basella indica;
---ఎర్ర అల్లుబచ్చలి = [bot.] Basella rubra (Watts);
---సిలోన్ బచ్చలి = Surinam Purslane; Water Leaf; Ceylon Spinach; Potherb Fame Flower; [bot.] Talinum fruticosum of the Talinaceae family;
;

బచ్చలిమంద, baccalimaMDa
-n.
--[bot.] Ceropegia tuberosa; Ceropegia candelabrum;
-- The tuberous roots are edible and are eaten especially by the poorest raw or cooked. The plant is also used for various medicinal purposes, so for hemorrhoids, indigestion, headaches and against bites of poisonous animals;
--Ceropegia candelabrum is now in the original area has become quite rare. There are already projects for artificial propagation;

బచ్చు, baccu
-n.
-a person of the Vaisya caste;
---బచ్చుపేట = sector of a town where the Vaisya community lives.

బచ్చెన, baccena
-adj.
--painted;
---బచ్చెన పెట్టె = painted box.

బజంత్రీలు, bajaMtrIlu
-n. pl.
--musical instruments played at wedding functions;

బజారు, bajAru
-n.
--bazaar; marketplace; a permanent market or street of shops; see also సంత;
--market street;
---బజారు మనిషి = a street person; a prostitute;

బజ్జీ, bajjI
-n.
--(1) a baked vegetable chutney;
--(2) a savory snack made by deep frying sliced vegetables after dipping them in batter;

బట్ట, baTTa
-adj.
--bald;
-n.
--cloth;

బట్టతల, baTTatala
-n.
--bald head; [anat.] alopecia;

బట్టమేక పిట్ట, baTTamEka piTTa
- n.
-- The great Indian bustard; [bio.] Ardetois nigriceps; A large bird of the bustard family (Otididae), one of the heaviest flying birds in the world. The great Indian bustard inhabits dry grasslands and scrublands on the Indian subcontinent; its largest population is found in the Indian state of Rajasthan.
-- పేరుకు పిట్టేకానీ మగపక్షి నాలుగడుగులు, ఆడుపక్షి మూడున్నర అడుగుల పొడవు, 15-20 కిలోల బరువు ఉంటుంది. దీని ఆకారం వల్ల వేటగాళ్ళు మాంసంకోసం సులభంగా వేటాడి నిర్మూలించారు. బట్టమేకపిట్ట పూర్వం గుజరాత్, మహారాష్ట్ర, ఆంధ్రప్రదేశ్ మొదలయిన 12 రాష్ట్రాల్లో కనబడేదని తెలిసింది. ఈ పక్షిజాతి విస్తృతమైనది. ఎటువంటి ఆటంకాలు, ఇది మనుషుల పొలుపులేని ఏకాంత వ్యవసాయయోగ్యమైన పొలాల్లో, బీళ్ళల్లో నివాసం ఉంటుంది. దీని జీవితకాలం షుమారు 12 సంవత్సరాలు. గూడు కట్టకుండా మట్టిలో ఒకేగుడ్డు పెట్టి, 27 రోజులపాటు పొందుతుంది. మగపక్షి కూడా గుడ్డును సంరక్షించడం లో సహకరిస్తుంది .కుక్కలు వీటి శత్రువులు, ఇప్పడు కొత్తగా ఏర్పాటయిన గాలిమరలు, గాలి విద్యుత్ కేంద్రాలు, హై టెన్ షన్ తీగలు పక్షులు సంచరించే దారుల్లో అడ్డదిడ్డంగా వేయడంతో చాలా పక్షులు చనిపోయాయి. చాలా రాష్ట్రాలలో అంతరించిపోయాయి. దాదా సలీం అలీ ప్రమేయంతో కర్నూల్ జిల్లా రోళ్ళపాడు గ్రామం వద్ద బట్టమేక పక్షి సంరక్షణ కేంద్రాన్ని ఏర్పాటుచేశారు. ఇవి రయితు నేస్తాలు, పంటలను పాడుచేసే క్రిమి కీటకాలను భక్షించి రైతుకు సాయపడతాయి.

బటానీ, baTAnI
-n.
--pea; [bot.] Pisum sativum of Leguminosae (pea) family; sativum అంటే సాగు చెయ్యబడేది
--పొలం బటానీ = field peas; arvensis అంటే పొలాల్లో పెరిగేది;
--తోట బటానీ = garden peas; [bot.] Pisum sativum; hardensis అంటే తోటలలో పెరిగేది;
--[Sans.] కళాయః; వర్తులః

బటానీతీగ, baTAnItIga
-n.
--Mexican Creeper; Coral vine; Bee bush; [bot.] Antigonon leptopus of Polygonaceae family;
--మనం తినే బటానీలకూ, ఈ పూలతీగకూ ఎలాంటి సంబంధమూ లేదు; దీని పూలు చూసేందుకు ఆకర్షణీయంగా ఉన్నా ఇది త్వరత్వరగా వ్యాపించి ఖాళీ స్థలాలను, ఇతర మొక్కలను ఆక్రమించివేస్తుంది కనుక దీనినొక బెడద మొక్క (Invasive Plant) గా భావిస్తారు;

బట్వాడా, baTvADA
-n.
--distribution;

బట్టీ, baTTI
-n.
--retort; kiln;

బట్టీపట్టు, baTTIpaTTu
-v. t.
--(1) to distill;
--(2) getting something by heart; to memorize;

బటువు, baTuvu
-adj.
--(1) round; circular; spherical (2) firm; stiff;

బడబ, baDaba
-n.
--mare; female horse;

బడాయి, baDAyi
-n.
--(1) ego; vanity;
--(2) boasting; bragging; ostentation;

బడి, baDi
-n.
--(1) school;
--(2) case as in upper case and lower case in English alphabet;

బడితె, baDite
-n.
--a long smooth stick; perhaps a stick derived from బాడితచెట్టు;

బడుద్ధాయి, baDuddhAyi
-n.
--fat and lazy person; idler; vagabond;

బడ్డు, baDDu
-adj.
--fat;
-n.
--(1) fatso;
--(2) the male genital organ;

బడేమియా, baDEmiyA
-adj.
--ill-fitting; hand-me-down; (ety.) బడా + మియా;
---బడేమియా బట్టలు = ill-fitting clothes; hand-me-down clothes.

బణుభారం, baNubhAraM
-n.
--molecular weight;

బణువు, baNuvu
-n.
--molecule;
-- (rel.) అణువు; పరమాణువు; పరమాణు రేణువు;

బణుసంధానం, baNusaMdhAnaM
-n.
--condensation of (two) molecules; attaching together of molecules;

బత్తా, battA
-n.
--daily allowance;

బత్తాయి, battAyi
-n.
--Batavia; Batavian orange; [bot.] Limonia trifoliata;
-- a type of sweet orange with a thin skin; (ety.) this fruit tree was imported into India from Batavia by the Dutch East India Company; this English translation is extant only in India;

బతిమాలు, batimAlu
-v. t.
--plead; implore; beg;

బతుకు, batuku
-n.
--(1) life;
--(2) livelihood; survival; also బ్రతుకు;
---బతుకు తెరువు = a means of survival.
---బతుకు బాణీ = life style.

బదరి, badari
-n.
--the jujube tree; [bot.] Zizyphus jujuba; Zizyphus mauritiana Lamk.;
-- రేగు; గంగరేగు;

బద్ద, badda
-n.
--(1) strip; slat; narrow wooden strip;
--(2) broken half of a seed as in కంది బద్ద;
---అడుగు బద్ద = foot ruler; a foot-long strip with inches or centimeters marked.

బద్ధ, baddha
-adj.
--(1) tied; bound;
--(2) intense;
---బద్ధ వైరం = intense enmity.

బద్ధకం, baddhakaM
-n.
--laziness;

బద్ధకిష్టి, baddhakishti
-n.
--lazy fellow;

బద్మాష్, badmaash
- n.
-- కుటిలమైన బ్రతుకు బతికే వాడు; కుటిలుడు;
-- బద్ అంటే పర్షియన్ భాషలో చెడ్డ ,కుటిల అన్న అర్థం; మాష్ అంటే అరబిక్ లో జీవితం, బతుకు అని అర్థం.

బదిలీ, badilI
-n.
--transfer;

బద్దింపు, baddiMpu
-n.
--the arithmetic process of repetitive calculation to estimate a value;

బదులు, badulu
-adv.
--instead; in place of;
-n.
--(1) exchange; substitution;
--(2) loan; small loan;

బద్దెపురుగు, baddepurugu
-n.
--tapeworm; a parasite that grows in the human intestines; an invertebrate of the Platihelmonth family;

బనాయించు, banAyiMcu
-v. t.
--(1) attach; add;
--(2) fabricate; make;

బబ్బస, babbasa
-n.
--marsh pennywort; [bot.] Hydrocotyle rotundifolia; Hydrocotyle sibthorpioides;
-- It can grow in a wide variety of habitats and is considered a weed; This plant has been used for medicinal purposes in Asia;

బబ్రు, babru
-adj.
--brown;

బయట, bayaTa
-adj.
--outside;

బయలుదేరు, bayaludEru
-v. i.
--start on a journey; set out;

బయానా, bayAnA
-n.
--advance payment; earnest money;

బరగడం, baragaDaM
-n.
--Asian indigo, three-leaved indigo; [bot.] Indigofera glandulosa;
-- The plant is grown as green manure; the seeds are edible and can be eaten in times of food scarcity;
-- గోరంటి నీలి;

బరక, baraka
-adj.
--rough; coarse; % to e2t

బరణిక, baraNika
-n.
--[bot.] Trophis aspera of the Moraceae family;

బరబర, barabara
-adj.
--onomatopoeia for the act of dragging;

బరమ, barama
-n.
--drill; a tool to make a hole; gimlet; a hand-held, manually operated drill;

బరమబావి, baramabAvi
-n.
--drilled well;

బరవానా, baravAnA
-n.
--output; (ety.) short for బయటకి రవానా;

బరాతం, barAtaM
-n.
--written order; bank check; bank draft;

బర్తరఫ్, bartharaph
- n.
-- పదవిలోనుండి/ ఉద్యోగములోనుండి వెడలఁగొట్టుట (dismissal);
-- 'బర్తరఫ్' అనునది ఫార్శీభాష నుండి ఉత్పన్నమైన ఉర్దూ మాట. ఇది 'బర్' అను ఉపసర్గ (prefix) తో కూర్చిన 'తరఫ్' అను నామవాచకము (noun). దీనికి గల నిౙమైన అర్థము - వేఱు చేయుట/ ప్రక్కకు తీసిపెట్టుట.
-- దీనికి తెలుఁగులో మన పత్రికలవారు 'ఉద్వాసన' అను ఆధ్యాత్మిక శబ్దమును వాడుచున్నారు. ఉద్వాసన అనఁగా ఉద్యాపన. పండుగ నాడు ప్రతిష్ఠించిన దేవుని/ దేవిని పునఃపూజ చేసి, నైవేద్యము పెట్టి, హారతి పాడి, "పునరాగమనాయ చ" (మరల రండి) అని చెప్పి కదిలించుట. అనఁగా సాఁగనంపుట. ఇది 'ఆవాహన’ కు విపర్యయమన్నమాట;

బరాబరు, barAbaru
-n.
--O.K.; proper; equal;
--- బరాబరు చేయు = equate
--- వందిమాగదులు బరాబరులు పలికేరు = so and so spoke words of praise; used to praise kings by saying that they are equal to Gods;

బరివెంక, bariveMka
- n.
-- Siamese rough bush; khoi; toothbrush tree; [bot.] Streblus asper;
-- దీని ఆకులు బాగా గరుకుగా ఉండి బొమ్మలను నున్నగా పాలిష్ చేసేందుకు పనికివస్తాయనీ, అందుకని ఆ ఆకుల్ని Sandpaper Leaves అంటారు; ఏటికొప్పాక లో ఆ వృక్షాలను పెంచుకుంటే బాగుంటుంది;
-- Various parts of this plant are used in Ayurveda and other folk medicines for the treatment of different ailments such as filariasis, leprosy, toothache, diarrhea, dysentery and cancer;

బరితెగించు, baritegiMcu
-v. t.
--behave without decorum; to go beyond one’s limits of decency;

బరిషింత, bariShiMta
- n.
-- Lilac Bauhinia; Malabar Bauhinia; [bot.] Bauhinia malabarica Roxb. of the Fabaceae family;

బరుకు, baruku
-v. t.
--(1) scratch;
--(2) tear; lacerate;

బరువు, baruvu
-n.
--(1) weight; the force acting on a mass in a gravitational field. Two bodies with identical masses but in different gravitational fields will register different weights;
--(2) load;
--(3) tare;

బలం, balaM
-n.
--force;
--- gravitational force = గురుత్వాకర్షక బలం.
--- electromagnetic force = విద్యుదయస్కాంత బలం.
--- weak force = త్రాణిక బలం.
--- strong force = నిస్త్రాణిక బలం.

బలగం, balagaM
-n. pl.
--retinue; supporters;

బలపం, balapaM
-n.
--slate pencil;

బలపక్షం, balapakshaM
-n.
--partiality;partiality toward the stronger;

బలవంతం, balavaMtaM
-adj.
--forceful; insisting; compelling;
-n.
--(1) compulsion;
--(2) rape;

బలవర్ధకం, balavardhakaM
-adj.
--nutritious; strength giving;

బలసిన, balasina
-adj.
--fat; fatty;

బలహీన, balahIna
-adj.
--(1) weak;
--(2) backward; disadvantaged;
---బలహీన వర్గాలు = backward classes; disadvantaged communities.

బల్ల, balla
-n.
--(1) table;
--(2) bench;
--(3) plank;
--(4) enlarged spleen;

బల్లపరుపు, ballaparupu
-n.
--flat; flat as a table; two-dimensional;

బలి, bali
-n.
-- (1) a religious offering - typically in the form of food - made to gods; (lit.) బలి అంటే బలకరమైన ఆహారం. ఆలయాలలో రోజూ బలిపీఠాల దగ్గర బలి అన్నం సమర్పిస్తారు. ఆలయాలలో అన్ని దిక్కు లలోనూ బలిపీఠాలుంటాయి; బలి అనగానే జంతు బలి— అని పొరపాటు పడుతూ ఉంటాము; (2) a tribute paid to a king;
-- [Sans.] 'బల్యతే దీయతే దేవతాదిభ్యః' = దేవతలకు ఇచ్చునది. 'బల్యతే దీయతే రాజ్యే రాజగ్రాహ్యా భాగః' రాజ్యమునందు ఇవ్వబడునది. రాజు తీసుకొను పన్ను.
-- see also భూతబలి;

బలిష్టం, balishTaM
- adj.
--strong;

బలిష్టత, balishTata
- n.
--strength;

బల్లి, balli
-n.
--gecko; wall lizard;

బలీయం, balIyaM
-n.
--powerful; strong;

బలీయత, balIyata
-n.
--power; strength;

బలురక్కెస, balurakkesa
-n.
-- (1) [bot.] Arum macrorhizon (Reeve)
-- గజకర్ణము, గణహాసకము, బ్రహ్మరాకాసిచెట్టు, బృహచ్ఛదము.
-- (2) American aloe; [bot.] Fourcroya cantala;

బలుసు, balusu
- n.
-- [bot.] Plectronia parviflora [Beddome, R.H.]; Canthium parviflorum;
-- బంజరునేలల్లో పొదగా పెరిగే ముళ్ళకంచె మొక్క; పసుప్పచ్చటి పూలు పూస్తుంది; దీని పళ్ళు తింటారు; ఆకును కూరగా వండుకొంటారు; కరువుకాలాల్లో బీదలు ఈ ఆకును తింటారు;
-- "బ్రతికుంటే బలుసాకు తినవచ్చు" అనేది సామెత;
-- [Sans.] బారదాజి; బలాక;

బలుసు, balusu
-n.
-- The thorny Caray; [bot.] Canthium parviflorum; Plectronia parviflora;
-- నల్లబలుసు = the black species, [bot.] Canthium umbellatum;
-- బంజరునేలల్లో పొదగా పెరిగే ముళ్ళకంచెమొక్క; పసుప్పచ్చటి పూలు పూస్తుంది; దీని పళ్ళు తింటారు; ఆకును కూరగా వండుకొంటారు; కరువుకాలాల్లో బీదలు ఈ ఆకును తింటారు;

బస, basa
-n.
--lodging; a place of stay during a travel;

బస్తం, bastaM
-n.
--calomel; mercurous chloride; Hg2Cl2;

బస్తా, bastA
-n.
--(1) bale; sack; bundle;
--(2) a specific volumetric measure used for grains whether or not they come in bales or in boxes;

బసివి, basivi
-n.
--temple girl; a female child in a family dedicated in infancy for life-long service at a Shiva temple; as temple endowments dwindled, in these days these woman usually end up as prostitutes;

బస్కీలు, baskIlu
-n.
--pull-ups;

బస్తీ, bastI
-n.
--city;

బహిరంగం, bahiraMgaM
-n.
--public; open;

బహిరంగ సభ, bahiraMga sabha
-n.
--public meeting; open meeting;

బహిర్గత జన్యువు bahirgata janyuvu
-n.
--dominant gene; (ant.) అంతర్గత జన్యువు = recessive gene.

బహిర్గత జీను, bahirgata jInu
-n.
--dominant gene; bright gene; (ant.) అంతర్గత జీను;

బహిర్హితం, aMtbahirhitaM %e2t
-n.
--output;

బహిష్టు, bahishTu
-n.
--menses; monthly period in fertile women;

బహు, bahu
-adj. pref.
--poly-; multi-; many;

బహుఅసంతృప్త, bahuasaMtRpta
-adj.
--[chem] polyunsaturated;

బహువృత్తి కళాశాల, bahuvRtti kaLASAla
-n.
--polytechnic college;

బహుగ్లయిసీను, bahuglaisInu
-n.
--[biochem.] polyglycine;

బహుగ్లయిసీను కాండం, bahuglaisInu kAMDam
-n.
--[biochem.] polyglycine backbone;

బహుగ్లయిసీను వెన్ను, bahuglaisInu vennu
-n.
--[biochem.] polyglycine backbone;

బహుచక్కెర, bahucakkera
-n.
--[biochem.] polysaccharide;

బహుజీర్ణమాల, bahujIrNamAla
-n.
--[biochem.] polypeptide chain;

బహుదళ హస్తాకార, bahudaLa hastAkAra
-adj.
--[bot.] multifoliate;

బహుదాకరణ, bahudAkaraNa
-n.
--proliferation;

బహుఫలకం, bahuphalakaM
-n.
--[math.] polyhedron; a solid geometrical object with several sides;
-- బహుముఖి;

బహుఫీనాల్, bahuphInAl
-n.
--[chem.] polyphenol;

బహుభర్తుత్వం, bahubhartutvaM
-n.
--polyandry; the practice of having several husbands at the same time;

బహుభాగి, bahubhAgi
-n.
--[chem.] polymer; a chemical with many monomers connected together;

బహుభార్యాత్వం, bahubhAryAtvaM
-n.
--Polygamy; the practice of having several wives at the same time;

బహుభుజి, bahubhuji
-n.
--[math.] polygon; a flat geometrical figure with several straight sides; the word is often used to refer to figures with more than four sides;

బహు దేవతారాధన, bahudEvatArAdhana
-n.
--Polytheism; the practice of worshipping several gods or deities;

బహుప్రమాణ, bahupramANa %e2t
-adj.
--multi-dimensional;

బహుమతి, bahumati
-n.
--award; gift; prize;

బహుమానం, bahumAnaM
-n.
--award; gift; prize; present;

బహుముఖ, bahumukha
-adj.
--multi-faceted;
---బహుముఖ ప్రజ్ఞ = multi-faceted talent.

బహురూపత, bahurUpata
-n.
--allotropy; typically used to refer to the existence of a chemical element in more than one form;

బహువచనం, bahuvacanaM
-n.
--(1) plural; the plural number;
--(2) respectful; addressing of an elder or a person in high esteem;

బహువిదీను, bahuvidInu
-n.
--[chem.] polyethylene; polyethene; polythane; a plastic widely used in making transparent sheets and bags;

బహువ్రీహి, bahuvrIhi
-n.
-- (1) an exocentric compound word; a figure of speech in which a compound word suggests a meaning which is not a combination of the meanings of the individual component words; an example in English is “hotdog” which is neither hot nor dog but something that is entirely different; అన్యపదప్రధానమైన సమాసము. ఉదా. ముక్కంటి;
-- (2) wealth;
-- (lit.) lots of rice grains; బహు = many; వ్రీహి = grain of rice;

బహుసాయం, bahusAyaM
-n.
--polyculture; rotating crops;

బహుళం, bahuLaM
-n.
--(1) plentiful; abundant; frequent;
--(2) one that can happen in a variety of ways; in grammar, this means the rule in question may not apply, may optionally apply, or may always apply;

బహుళంగా, bahuLaMgA
-adv.
--abundantly; plentifully;

బహుళార్ధసాధక, bahuLArdhasAdhaka
-adj.
--multi-purpose;

బహుశ, bahuSa
-adv.
--perhaps; in general;

బ్రహ్మ, brahma
-adj.
--(1) huge; large; heavy-duty;
--(2) divine;
-n.
-- Lord Brahma, the creator of the Hindu trinity;
-- see also బ్రహ్మము;

బ్రహ్మకమలం, brahmakamalaM
-- n.
-- Queen of the night; [bot.] Epiphyllum oxypetalum; Saussurea Obvallata;
-- హిమాలయ పర్వత సానువుల్లో సముద్రమట్టానికి 4500 మీటర్ల పైన ఈ మొక్క కనిపిస్తుంది. దీనిలో ఎన్నో ఔషధ గుణాలున్నాయి, ముఖ్యంగా టిబెట్ లో ఇది ఒక ముఖ్యమైన మూలిక. ఇది యురోజెనిటల్ రుగ్మతలు, కాలేయ తిష్టలు, లైంగిక సంక్రమణ వ్యాధులు, ఎముక నొప్పులు, జలుబు, దగ్గుకు చికిత్స చేయడానికి ఉపయోగిస్తారు. ఇది చేదు రుచిని కలిగి ఉంటుంది. మొత్తం మొక్క ఔషధంగా ఉపయోగపడుతుంది. ఈ మొక్కలను ఎక్కువగా ఔషధాలలో వాడడం వల్ల, బ్రహ్మ కమలాలు అంతరించే ప్రమాదం లేకపోలేదు; దీనిని పారసీక భాషలో గుల్-ఎ-బకావళి అంటారుట!

బ్రహ్మగుప్త, brahmagupta
-n.
-A great Indian mathematician who lived in the 7th century A.D.

బ్రహ్మచర్యం, brahmacaryaM
-n.
--celibacy; continence;

బ్రహ్మచారి, brahmacAri
-n. m.
--bachelor; novice;

బ్రహ్మచారిణి, brahmacAriNi
-n. f.
--bachelorette; spinster; unmarried woman;

బ్రహ్మచింత, brahmaciMta
-n.
-- Cream of Tartar tree; Monkey-bread tree; This tree, a native of Africa, was introduced into India by the British and can be seen along roadside in Andhra and Telangana; [bot.] Adansonia digitata of the Bombacaceae family;
-- దీని ఆకులను కూరగా, పులుసుగా, పప్పుతో కలిపి వండుకుంటారు. పుల్లగా ఉండే ఈ ఆకుల కారణంగా ఈ చెట్టుకు ‘బ్రహ్మ ఆమ్లిక', ‘బ్రహ్మ చింత', ‘సీమ చింత' అనే పేర్లు వచ్చాయి. కొందరు దీనినే ‘బ్రహ్మమాలిక' అని కూడా అంటున్నారు.
-- ఈ వృక్షం ఆకులను వెచ్చజేసి ఆ గాయాలమీద కడతారు. జ్వర నివారిణి (Febrifuge) గానూ, స్రావాలను నిరోధించేది (Astringent) గానూ, చెమట పట్టించేది (Sudorific) గానూ, బలవర్ధక ఔషధం (Tonic) గానూ ఈ ఆకుల రసానికి పేరుంది. చెవి పోటుకూ, కళ్ళు వాచి నొప్పి పెడుతున్నప్పుడు ఈ ఆకుల పసరు పిండి పోస్తే ప్రయోజనం ఉంటుంది. శ్వాస సంబంధమైన, జీర్ణకోశ సంబంధమైన అవ్యవస్థలకు ఈ వృక్షం ఆకులు, పూల కషాయం బాగా పనిచేస్తుంది.

బ్రహ్మచెవుడు, brahmacevuDu
-n.
--deafness; excessive loss of hearing;

బ్రహ్మజెముడు, brahmajemuDu
-n.
--cactus;

బ్రహ్మజ్ఞానం, brahmajnaanaM
- n.
-- హిందూ బోధనల ప్రకారం, బ్రహ్మ జ్ఞానం అనేది ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానోదయం, విముక్తి (మోక్షం) మరియు జనన మరణ చక్రం (సంసారం) ముగింపుకు దారితీసే అత్యున్నత జ్ఞానంగా పరిగణించబడుతుంది. ఇది ఒక వ్యక్తి యొక్క అవగాహనలో లోతైన పరివర్తనను తీసుకువస్తుందని చెప్పబడింది. ద్వంద్వత్వం యొక్క భ్రాంతిని విచ్ఛిన్నం చేస్తుంది. అన్నిటి ఉనికిలో గల అంతర్లీన ఐక్యత మరియు దైవత్వాన్ని బహిర్గతం చేస్తుంది.


బ్రహ్మదండి, brahmadaMDi
- n.
-- (1) Cultivated Liquorice; Sweetwood; [bot.] Argemone mexicana; Glycyrrhiza glabra;
-- Mexican poppy; yellow thistle; prickly poppy; [bot.] Argemone mexicana; a prickly annual shrub; leaf juice is used for skin diseases;
-- బలురక్కెస; [Hin.] Bharbhar;

బ్రహ్మదారువు, brahmadAruvu
-n.
-- portia tree; Pacific rosewood; Indian tulip tree; [bot.] Hibiscus populneus;
-- గంగరావి చెట్టు;

బ్రహ్మద్వారాలు, brahmadvArAlu
-n. pl.
--(lit.) the gates of the Brahman; according to Hindu belief, there are eleven gates of the Brahman: two eyes, two nostrils, one mouth, two evacuation organs, the navel, and the opening at the top of the head, called "Brahma randhra," the fontanelle; In fact, this accounting is only correct for men; in women, the genital opening is distinctly different from the urinal opening;

బ్రహ్మ పదార్థం, brahma padArdhaM
-n.
--Supreme Reality; Universal Self; The Truth; Cosmic Self; the constant Universal Principle; Unchanging Reality;

బ్రహ్మమండూకి, brahmamaMDUki
-n.
--Indian pennywort; [bot.] Centella asiatica;
-- This wild creeper is found throughout India and has many medicinal properties;

బ్రహ్మము, brahmamu
- n.
-- Supreme Reality; The Truth; Universal Self; Cosmic Self; the constant Universal Principle; Unchanging Reality; What is to be known; Everything we perceive with our senses is made out of బ్రహ్మమ;
-- ఈ జగత్తుకు బ్రహ్మము కంటే వేరుగా విలక్షణమైన ఉనికి లేదు; సత్, చిత్, ఆనందముల స్వరూపము; సర్వవ్యాపకత్వము కలది;

బ్రహ్మ ముహూర్తం, brahma muhoortaM
- n.
-- ఒక ముహూర్తం అంటే రెండు ఘడియల సమయం. ఒక ఘడియ అంటే 24 నిమిషాలు. అంటే ముహూర్తం అంటే 48 నిమిషాలన్నమాట. సూర్యోదయానికి ముందు 30 నిమిషాల పాటు ఉండే కాలాన్ని సంధ్యాకాలం అంటారు. ఈ సంధ్యాకాలానికి ముందు 30 నిమిషాలను ఉషోదయం అంటారు. దానికి ముందు ఉండే 48 నిమిషాల సమయాన్నే బ్రహ్మముహూర్తం అంటారు. అంటే సూర్యోదయానికి దాదాపుగా 2-3 గంటల ముందు సమయాన్ని బ్రహ్మమూహూర్తంగా చెప్పుకోవచ్చు;

బ్రహ్మమేఖలం, brahmamEkhalaM
-n.
--[bot.] Saccharum munjia;

బ్రహ్మమేడి, brahmamEDi
-n.
--[bot.] Ficus glomerata; Ficus hispida;

బ్రహ్మరంధ్రం. brahmaraMdhraM
-n.
--sagittal suture; the soft spot on the top of an infant's head;

బ్రహ్మరాక్షసి, brahmarAkshasi
-n.
--(1) big fiend;
--(2) a spirit formed after the death of a Brahmin scholar who did not teach his knowledge to others in his lifetime;
-- ద్విజనిశాచరుడు; బ్రాహ్మణుడిని బ్రహ్మ అని కూడా వ్యవహరిస్తూ వుంటారు కాబట్టి ‘బ్రహ్మ రాక్షసుడు’ అనగా తన ధర్మానికి విరుద్ధంగా నడిచి రాక్షసునిగా మారిన బ్రాహ్మణుడు అని అర్థం;
--(3) giant aloe; [bot.] Fourcroy cantala; బ్రహ్మజెముడు; బ్రహ్మరాకాసి చెట్టు;

బ్రహ్మవిద్య, brahmavidya
-n.
--(1) Supreme Knowledge; divine knowledge;
--(2) [idiom.] rocket science; any difficult task;

బ్రహ్మాణువు, brahmANuvu
-n.
--primeval atom; (epithet for the earliest universe);

బ్రహ్మాండం, brahmAMDaM
- adj. great; super; very big;
-n.
--primeval egg; (epithet for the earliest universe); the universe;

బ్రహ్మాండ విచ్ఛిన్న వాదం, brahmAMDa vicchinna vAdaM
-n.
--the Big Bang theory;

బ్రహ్మీ, brahmI
-n.
--Indian pennywort; a medicinal plant; [bot.] Hydrocotyle asiatica; Bacopa monnieri;
-- see బ్రహ్మమండూకి;

%బా - bA

బాంధవ్యం, bAMdhavyaM
-n.
--relationship; kinship;

బాకా, bAkA
-n.
--trumpet;

బాకా గులాబీ, bAkA gulAbi
- n.
-- Pink trumpet flower; Port St. John's Creeper; [bot.] Podranea ricasoliana of the Bignoniaceae family;

బాకీ, bAkI
-n.
--(1) debt; arrears; balance of a loan;
--(2) remainder; rest; balance;

బాకు, bAku
-n.
--dagger; (rel.) చాకు - knife; pen-knife;

బాగా, bAgA
-adv.
--(1) well; properly;
--(2) much greatly; thoroughly;

బాగు, bAgu
-inter.
--good;
-n.
--wellness; welfare; (ant.) ఓగు;

బాగుపడు, bAgupaDu
-v. i.
--thrive; prosper;

బాజాలు, bAjAlu
-n. pl.
--drums and trumpets; band;

బాట, bATa
-n.
--path; way; road; track;

బాటసారి, bATasAri
-n.
--wayfarer; traveler; one who is traveling along a road;

బాడవ, bADava %e2t
-n.
--land suitable for cultivation every year; (2) low-lying land; swampy land; bog;
--- బాడవ పొలం అంటే వాకపొలం, పల్లపు పొలం, ఏటి ఒడ్డున ఉండే కారణంగా ఎప్పుడూ తేమగా ఉండే భూమి (మాగాణి పొలం);
--- (ant.) ఈడవ;

బాడిజువ్వి, bADi juvvi
-n.
--[bot.] Ficus lacor;

బాడిస చెట్టు, bADisa ceTTu
-n.
--coral tree; [bot.] Erythrina indica;
-- [Sans.] బలభద్రిక;

బాడిస, bADisa
-n.
--adze; a carpenter's tool;

బాడుగ, bADuga
-n.
--fare; rent;

బాణం, bANaM
-n.
--arrow; సాయకం;

బాణలి, bANali
-n.
--pan for deep-frying;

బాణామతి, bANAmati
- n.
-- a black magic targeting a whole community;
-- బాణామతి ఒక క్షుద్ర విద్య; చేతబడి ఒక మనిషికి కీడు చెయ్యడానికి చేస్తే బాణామతి తో మొత్తం ఊరంతటికి కీడు చెయ్యడానికి చేస్తారు; ఇది ఒక రకమైన మూఢ నమ్మకము;
-- see also చేతబడి;

బాణీ, bANI
-n.
--pattern; style; trend;

బాతాఖానీ, bAtAkhAnI
-n.
--banter; chit-chat; small talk to spend time; excessive talk;

బాతు, bAtu
-n.
--duck; m. drake; a tribe is group of ducks; (rel.) a goose is a duck-like bird with a bigger body and longer neck; a goose can fly long distances;

బాదం చెట్టు, bAdaM ceTTu
-n.
--Indian almond tree; [bot.] Terminalia catappa;

బాదరబందీ, bAdarabaMdI
-n.
--botheration;
-- (ety.) ‘బారా బందీ’ పన్నెండు బొందె ముడులు వేసిన అంగీ; నవాబుల కాలంలో (బహుశా గోలకొండ నవాబుల కాలం కావచ్చు) ఒక ప్రత్యేకమైన శైలిలో ఉడుపులు ధరించి దర్బారుకో/కార్యాలయానికో వెళ్ళాల్సినపుడు లేక కార్యార్థమై ఏ ముఖ్యవ్యక్తినో కలవాల్సిన అవసరం కలిగినపుడు ఈ మాట తెలుగులో ప్రవేశించి ఉండచ్చు … మామూలు కుర్తా /లాల్చీ కాదు ఇది. దాదాపు మోకాలిని దాటి కిందకి వచ్చే గల్లాబందు పై ఉడుపు. ఇందులో పై నుండి కిందికి పన్నెండు వరసల కాజాలు… అందునా పన్నెండు వరసలతాళ్ళు;
--it is a coincidence that this can also be interpreted as 'imprisoned by botheration' which also makes sense;

బాదు, bAdu
-v. t.
--beat; bombard; blow; strike;

బాధ, bAdha
-n.
--pain;

బాధ్యత, bAdhyata
-n.
--responsibility;

బాన, bAna
-n.
--large vessel;

బానిస, bAnisa
-n.
--slave; servant;

బానిసత్వం, bAnisatvaM
-n.
--slavery; servitude;

బాపతు, bApatu
-n.
--kind; type; variety; sort;

బాపన గద్ద, bApana gadda,
- n.
-- the Brahminy kite; [bio.] Haliastur indus;
-- A medium-sized raptor with a rounded tail unlike other kites;

బాబు, bAbu
- n.
-- (1) father's younger brother;
-- (2) respectful person; venerated person;
-- (3) a male child;

బాయి, bAyi
-n.
--breast milk;

బారంగి, bAraMgi
-n.
--[bot.] Clerodendron serratum;

బార, bAra
-n.
--a measure of length equal to the span from the tip of the shoulder joint to the tip of the middle finger of the arm; 1 బార = 2 మూరలు;

బారకి, bAraki
-n.
--[bot.] Adiantum lunulatum;

బారకాసులు, bArakAsulu
-n.
--barracks;

బారసాల, bArasAla
- n.
-- ceremony of giving gifts to a new baby and the mother, usually on the 12th day or thereabouts;
-- (ety.) ఇది మరాఠీ బారసా (ద్వాదశ = 12వ రోజు) నుండి వచ్చింది; మనకూ మాహారాష్ట్రీయులకూ, శాతవాహనుల కాలంనుంచీ, గాథాసప్తసతి కూర్చిన కాలం నాటి నుంచీ సంబంధం ఉంది కదా!
-- (ety 2) బారసాల ఒక అచ్చ తెలుఁగు మాట. దీనికి సంబంధించిన మరొక మాట - బాలింత. ఈ రెండు మాటలకు మూలమైన మాట 'పాలు'. బారసాల వాస్తవముగా 'పాలసారె'. చూలాలికి వివిధ దశలలో వివిధమైన వేఁడుకలున్నవి. సీమంతము మొ౹౹ వాటిలో పాలసారె ఒకటి. క్రొత్త తల్లికి పాలు వచ్చిన సందర్భముగా పాల సారె. ఈ వేడుకకు గల పాల ప్రస్తావన వలన కాలక్రమములో స్త్రీలకు సిగ్గు కలిగి దీనిని బాలసారెగా 'బాలునికి' సంబంధించినదిగా మార్పు చేయడమైనది. పాలసారె అంటే పాలు వచ్చిన సందర్భముగా ఇచ్చు కానుకలు;

బార్లీ, bArlI
-n.
--barley; [bot.] Hordei semina; యవలు;

బారు, bAru
-adj.
--straight; in a line; తిన్ననైన;
-n.
--[math.] row; array;

బారువ, bAruva
-n.
--a measure of weight in pre-independence India; 1 బారువ = 20 మణుగులు; 1 మణుగు = 8 వీసెలు;

బారువడ్డీ, bAruvaDDI
-n.
--[econ.] simple interest; (lit.) straight interest;

బార్లు, bArlu
-n. pl.
--lines;

బార్లు తీరేరు, bArlu tIrEru
-ph.
--they lined up;
---సిపాయిలు బార్లుతీర్చి నిలబడ్డారు = the soldiers stood in a line.

బాలం, bAlaM
-n.
--[chem.] valancy; short for బాహుబలం;
---కర్బనం యొక్క బాలం నాలుగు = carbon's valancy is four.

బాల, bAla
-adj.
--child; baby; kid;

బాలక, bAlaka
- n.m.
-- boy;

బాలపాపచిన్నె, bAlapApacinne
-n.
--[med.] petit mal; a mild form of epilepsy;

బాలబందితీగ, bAlabaMditIga
-n.
--bay hops; bay-hops; beach morning glory; goat's foot; [bot.] Ipomoea pescaprae of the Convolvulaceae family;

బాలరిష్టాలు, bAlarishTAlu
-n.
--(1) dangerous periods in the life of a child;
--(2) teething troubles;

బాలవిహార్, bAlavihAr
-n.
--kindergarten; preschool;

బాలింత, bAliMta
-adj.
--post-natal; బాలెంత;
-- (ant.) చూలింత = prenatal;

బాలింతరాలు, bAliMtarAlu
-n.
--the woman who just delivered a child; (ant.) చూలింతరాలు; = a woman carrying a child;

బాలిక, bAlika
- n. f.
-- girl; (not బాలకి)

బాలీసు, bAlIsu
-n.
--bolster; big, long, cylindrical shaped pillow; to recine against;

బాల్చీ, bAlcI
-n.
--bucket; a metal bucket; బొక్కెన; చేద is a bucket made of a palm leaf;

బావి, bAvi
-n.
--well;
---బొక్కెన బావిలో పడెను = the bucket fell in the well.
---దిగుడు బావి = a well with steps to go down to the water level.

బావుటా, bAvuTA
-n.
--banner; flag;

బాస, bAsa
-n.
--(1) vow;
--(2) language;

బాసు, bAsu
-n.
--boss; officer; superior; manager; supervisor;

బాష్పం, bAshpaM
-n.
--(1) vapor; fume;
--(2) tears; కన్నీరు;

బాష్ప వాయువు, bAshpa vAyuvu
-n.
--tear gas;

బాష్పశీలత్వం, bAshpaSIlatvaM
-n.
--volatility;

బాష్పశీల వాయువు, bAshpaSIla vAyuvu
-n.
--volatile gas; (lit.) having the property of volatality;

బాష్పిక, bAshpika
-n.
--asafetida tree;

బాష్పీభవనం, bAshpIbhavanaM
-n.
--evaporation;

బాహ్య, bAhya
-adj.
--outer; external; exterior;

బాహ్యప్రకోష్ఠిక, bAhyaprakOshTika
-n.
--radius; name of one of the two bones in the forearm;

బాహ్యావరణం, bAhyAvaraNaM
-n.
--[phy.] exosphere;

బాహుబలం, bAhubalaM
-n.
--(1) strength of the arms;
--(2) [chem.] valency;

బాహుమూలం, bAhumUIaM
-n.
--arm-pit; చంక;

బాహుశిరం, bAhuSiraM
-n.
--shoulder; (lit.) the head of the arm;

బాహుళ్యం, bAhuLyaM
- n.
-- a majority;

బ్రాహ్మణుడు, brAhmanuDu
- n.
-- (1) brahmin; a person belonging to the Brahmin "varNa" (caste) in the Hindu social system;
-- (2) brahmin; a person who attained transcendental enlightenment, regardless of the "varNa" at birth; everyone is Sudra by birth; they become "dvija" (twice-born) by performing a religious ritual; by learning the Vedas they become a "Vipra"; by transcendental enlightenment they become a Brahmana.

--శ్లో. జన్మనా జాయతే శూద్రః
కర్మణా జాయతే ద్విజః
వేదపాఠం తు విప్రాణాం
బ్రహ్మజ్ఞానం తు బ్రాహ్మణః

--see also విప్రుడు;

-- బ్రాహ్మణుని స్థాయిని బట్టి ధర్మశాస్త్రాలు అతనిని 8 విధాలుగా వర్ణించాయి.

🌷 మాత్రుడు -- బ్రాహ్మణకులంలో జన్మించినా ఉపనయనము, అనుష్ఠానము లేనివాడు.

🌷 బ్రహ్మణుడు -- --వేదాలను కొంతమేరకే అధ్యయనం చేసినవాడు. అయితే ఆచారము, శాంతి, సత్యము, దయ కలవాడు, బుద్ధి కలిగినవాడు.

🌷 శ్రోత్రియుడు
కనీసం ఒక వేదం శాఖను కల్ప సూత్రాలతో, షడంగములతో,అధ్యయనం చేసి, యజ్ఞాది షట్కర్మలను చేసేవాడు.

🌷అనుశాసనుడు
వేదాలను, ఉపనిషత్తులను అధ్యయనం చేసి అర్థం చేసుకున్నవాడు, నిర్మలమైన చిత్తం కలిగి శ్రోత్రియ లక్షణాలు కలవాడు.

🌷 బ్రూణుడు
యజ్ఞయాగాదులు, వేదాధ్యయనము, వ్రతాలు చేస్తూ, ఇంద్రియాలను జయించినవాడు. అనుశాసనుడి లక్షణాలు కలవాడు.

🌷 ఋషికల్పుడు
వైదిక, లౌకిక వ్యవహారములు తెలిసి, గృహస్థుగా ఉన్నవాడు బ్రూణుడి లక్షణాలు కలవాడు.

🌷ఋషి
తపస్వి, కామమును, ఆకలిని జయించినవాడు, సత్యసంధత కలిగినవాడు. వరములను, శాపములను ఇవ్వగలిగినవాడు.

🌷ముని
అరిషడ్వర్గములను, ఇంద్రియములను, జయించినవాడు. వస్తుసంపదలపై మోహము లేనివాడు. మౌనియై సమాధి స్థితి పొందినవాడు.

%బిం - biM, బి - bi, బీ - bI

బింకం, biMkaM
-n.
--stiffness; pride;

బింబము, biMbamu
- n.
-- (1) the round shape of heavenly bodies like the sun or moon; (2) the lower lip'

బిందువు, biMduvu
-n.
--(1) [math.] point;
--(2) dot; period; full stop;
--(3) a small circle or cipher to represent the letters ణ, న, ము; పూర్ణానుస్వారం;
--(4) a drop; drop of water;
---సమీప బిందువు = perigee.
---దూర బిందువు = apogee.

బిందుసేద్యం, biMdusEdyaM
-n.
--drip irrigation;

బిందె, biMde
-n.
--a metal pot, usually to hold water;

బింబం, biMbaM
-n.
--disc; (esp.) full disc of the sun or moon; image;

బింబి, biMbi
-n.
--[bot.] Coccina indica;

బికారి, bikAri
-n.
--vagabond; vagrant; unemployed;

బిక్కి, bikki
-n.
--[bot.] Gardenia gummifera; [Sans.] నాడీహింగు;

బిక్కుబిక్కుమను, bikkubikkumanu
-v. i.
--feel scared;

బిగపట్టు, bigapaTTu
-v. t.
--to hold; hold back; withhold;

బిగ్గరగా, biggaragA
-adv.
--loudly;

బిగించు, bigiMcu
-v. t.
--tighten;

బిగువైన, biguvaina
-adj.
--tight;

బిచ్చం, biccaM
-n.
--alms;

బిచ్చగాడు, biccagADu
-n. m.
--beggar;

బిడ్డ, biDDa
-n.
--child; kid; baby; infant;

బిడాయించు, biDAyiMcu
-v. t.
--shut tight; cover;

బిడారు, biDAru
-n.
--a group of camels with their riders;
-- బిడారం;

బితుకుబితుకుమను, bitukubitukumanu
-v. i.
--feel scary; feel apprehensive; anxious;

బినామీ, binAmI
- adj.
-- the illegal practice of putting someone else's name on registration papers to bypass a law or to avoid taxes or payments;
-- బే - నామీ (అసలు మనిషి పేరు కాకుండా, ఇంకొకరి పేరు పై)

బియ్యం, biyyaM
-n.
--rice;
---అడవి బియ్యం = wild rice; [bot.] Zizania palustris.
---ఉప్పుడు బియ్యం = parboiled rice.

బిరడా, biraDA
-n.
--stopper; plug; cork; cork used to close a bottle;
---చెవులు బిరడాలు పడిపోతున్నాయి = ears are getting plugged.
--- బిర్రు + అడ = బిరడా = బిగించే పనిముట్టు;

బిరబిర, birabira
-adj.
--onomatopoeia for fast and rustling motion;

బిరుదు, birudu
-n.
--title; a title given in recognition of some accomplishment;

బిరుసు, birusu
-adj.
--rough; not soft and tender; hard; firm to bite; al dente;
---తలబిరుసుతనం = headstrongness.

బిర్రు, birru
-n.
--uptight; tense;

బిలం, bilaM
-n.
--tunnel; hole; cave; any opening with only one entrace;

బిలింబి కాయలు, biliMbi kAyalu
- n.
-- పులుసు కాయలు; [bot.] Averrhoa bilimbi;
-- రాచ ఉసిరి చెట్టుకి, స్టార్ ఫ్రూట్ చెట్టు (కరంబోలా- Carambola) కి దగ్గర బంధువు అనదగిన ఈ చెట్లు అందరి పెరటి దొడ్లలో పెంచేవారట. అప్పట్లో అందరూ ఈ పుల్లటి కాయల్ని కూరలలో వాడుకునేవారట. ప్రస్తుతం ఈ చెట్లు అరుదుగా మాత్రమే కనిపిస్తున్నాయి.

బిల్లు, billu
-n.
--a timber tree; the Indian satinwood tree whose wood resembles the box wood; [bot.] Swietania chloroxylon;

బిళ్ల, biLla
-adj.
--flat;
---బిళ్లగోచీ = a style of wearing a dhoti or sari with a flat-pleated back.
---బిళ్లపెంకు = flat tile.
---బిళ్లబంట్రోత్తు = peon who wears a badge; a peon reporting to a government officer.
-n.
--(1) tablet;
--(2) coin;
--(3) hard candy drop;
--(4) badge;

బిళ్లగన్నేరు, biLlagannEru
-n.
--Jalap plant; Periwinkle; [bot.] Catharanthus roseus of the Apocynaceae family; Vinca rosea of the Catharanthus family;
-- the drug Vincistrene, extracted from its roots, is being investigated for its medicinal values;
-- ఈ మొక్కలలోని ఆకులు, పూలు, వేర్లు మొదలైన అన్ని భాగాలలో చాలా ఎక్కువగా ఉండే ఆల్కలాయిడ్స్ వైద్యపరంగా ఎంతో విలువైనవి. విన్ బ్లాస్టిన్ (Vinblastine), విన్ క్రిస్టిన్ (Vincristine), ల్యూరోసైడిన్ (Leurosidine), ల్యూరోసైన్ (Leurosine) వంటి ఆల్కలాయిడ్స్ కాన్సర్ నివారణకు అద్భుతంగా పనిచేస్తాయని పరిశోధనలలో తేలింది. ల్యుకేమియా (Leukaemia) కూ, హాడ్కిన్స్ డిసీజ్ (Hodgkin's disease), విల్మ్స్ ట్యూమర్ (Wilms' Tumour), న్యూరోబ్లాస్టోమా (Neuroblastoma) వంటి వాటికి ఈ ఆల్కలాయిడ్స్ దివ్యౌషధాలుగా పనిచేస్తాయని వైద్య పరిశోధనలలో తేలింది.

బిళ్లజువ్వి, biLlajuvvi
-n.
--[bot.] Ficus nitida;

బిళ్లు, biLlu
-n.
--[bot.] Chloxylon swietenia;

బిళ్లుగడ్డి, biLlugaDDi
-n.
--[bot.] Saccharum spontaneum;

బీజం, bIjaM
-n.
--(1) seed;(2) semen; (3) root of an equation; (4) essential part;

బీజగణితం, bIjagaNitaM
-n.
--algebra;

బీజాశయం, bIASayaM
-n.
--gonad;

బీజాక్షరం, bIjAkSharaM
- n.
-- the essential syllable in a sacred mantra, the absence of which would render the word into an antonym;
--- నమశ్సివాయ = నమ + శివాయ means "I salute the auspicious energy". If the syllable మ is removed న + శివాయ means "not auspicious"

బీట, bITa
-n.
--crack; fissure; chink;

బీటుదుంప, bITuduMpa
-n.
--beet root; sugar beet;

బీడీ, bIDI
-n.
--beedi; a small cigar-like smoking item in which tobacco is wrapped in a beedi leaf (leaf of coromandel ebony);

బీడీ ఆకు, bIDI ఆకు
-n.
--beedi leaf; leaf of ebony or coromandel ebony; tobacco rolled in these leaves is a popular as native cigarettes among villagers; [bot.] Diospyros melanoxylon;
-- తుమికి; తునికి చెట్టు;

బీడు, bIDu
-n.
--(1) ground; meadow; field;
--(2) waste; inferior; low; second rate;
--(3) zinc filings used in fireworks;
--(4) any scrap metal;
---బంతుల బీడు = play ground.
---బీడుది నాకెందుకు = I do not want the inferior one.

బీదరికం, bIdarikaM
-n.
--poverty.

బీభత్స, bIbhatsa
-adj.
--disgusting; loathsome; estranged in mind; abhorrent; savage; మనస్సుకి రోత పుట్టించేది;

బీమా, bImA
-n.
--insurance;

బీర, bIra
-adj.
--big; large;

బీరకాయ, bIrakAya
-n.
--ribbed gourd; ridged gourd; sharp edged cucumber; [bot.] Petula sinqua; Luffa acutangula;
--[note) In Arabic Luffa means plant fiber. so the name means acute-angled vegetable with fiber;
--same as బీర; ఊరబీర;
-- చేదు బీర = [bot.] Luffa acutangula var amara;
-- not same as నేతిబీర = sponge gourd; [bot.] Luffa cylindrica; Luffa egyptiaca;
--[Sans.] స్వాదు కోశాతకీ; తిక్త కోశాతకీ; కటు కోశాతకీ; ఘృతకోశాతకీ;

బీరువా, bIruvA
-n.
--bureau; shelf with doors; almirah;

%బు - bu, బూ - bU

బుంగ, buMga
-n.
--(1) balloon;
--(2) a round pot;

బుంగమూతి, buMgamUti
-n.
--sulky face;

బుకాయించు, bukAyiMcu
-v. i.
--bluff; hoodwink;

బుకాయింపు, bukAyiMpu
-n.
--bluffing; hoodwinking;

బుక్కా, bukkA
-n.
--rouge (రూజ్ ); a fragrant powder (containing musk, civetone, etc.) often applied to the cheeks; sandalwood powder;

బుక్కావాడు, bukkAvADu
-n.
--perfumer; a person who sells (or makes) perfumes;

బుక్కెడు, bukkeDu
-adj.
--mouthful;

బుగబుగ, bugabuga
-n.
--bubbling sound;

బుగత, bugata
-n.
--big landlord;

బుగ్గ, bugga
-n.
--(1) cheek;
--(2) artesian spring; as in నీటి బుగ్గ;

బుగ్గబావి, buggabAvi
-n.
--artesian well;

బుగ్గమీసం, buggamIsaM
-n.
--whisker;

బుగ్గి, buggi
-n.
--(1) ashes;
--(2) dust; dirt;

బుగ్గిపాలు, buggipAlu
-ph.
--[idiom] wasted effort; (lit.) fell into the ashes;

బుచ్చిగాడు, buccigADu
-n.
--white-breasted kingfisher; [bio.] Halcyon smyrnensis; also లకుమికి పిట్ట;
---నీళ్ల బుచ్చిగాడు = pied kingfisher; [bio.] Ceryle rudis;

బుజ్జగించు, bujjagiMcu
-v. t.
--lull; pacify; console; caress;

బుట్ట, buTTa
-n.
--basket; typically made out of tightly woven palm leaf strips or flat bamboo strips; (rel.) సజ్జ = a basket with loosely woven wooden strips or twigs;
---వాడు బుట్టలో పడ్డాడు = [idiom] he got duped; he fell victim to a ploy.

బుడగ, buDaga
-n.
--bubble; balloon;

బుడమ, buDama
-n.
--(1) short round cucumber; [bot.] Cucumis pubescense; Bryonia callosa; (2) [bot.] Physalis minima Linn.; the juice of this is used as a remedy for ear-ache;

బుడమకాయ, buDamakAya
-n.
--(1) [idiom] short fellow; బుడంకాయ;
-- (2) [bot.] Bryonica callosa; Cucumis utilissinus of Cucurbitaceae family
--- ఇది దొండ, ఆనప, గుమ్మడి జాతికి చెందిన ఒక రకం దోసకాయ;
--- రకాలు: కూతురు బుడమ; కోడి బుడమ; వెర్రి పుచ్చకాయ;

బుడ్డ, buDDa
-adj.
--short; dwarf; బుడమ;
-n.
--hydrocele; a collection of fluids in the scrotum;

బుడ్డకాకర, buDDakAkara
-n.
-- a tendril climber; [bot.] Cardiospermum halicacabum Linn.;

బుడ్డతుమ్మ, buDDatumma
-n.
--[bot.] Acacia roxburghii;

బుడ్డబూసర, buDDabUsara
-n.
--[bot.] Physalis peruviana;

బుడితగుల్ల, buDitagulla
-n.
--arc shell; [bio.] Anadara granosa of the Arcidae family;

బుడిపెలు, buDipelu
- n.
-- [bot.] tubercles; little projections on a fruit or stem of a plant;

బుడ్డి, buDDi
-n.
--(1) bottle; vial; bottle with a narrow mouth;
--(2) slang for a alcohol habit;
---సారాబుడ్డి = wine bottle.
---సిరాబుడ్డి = ink bottle.
---వాడు బుడ్డి వేస్తున్నాడు = he is drinking (alcoholic beverage).

బుడ్డిదీపం, buDDidIpaM
-n.
--(1) alcohol lamp; spirit lamp;
--(2) a small lamp;

బుడ్డోడు, buDDoDu
-n.
--small boy; young fellow;

బుద్బుదం, budbudaM
-n.
--water bubble;

బుద్బుదప్రాయం, budbudaprAyaM
-n.
--transitory; fleeting; (lit.) like a water bubble;

బుధగ్రహం, budhagrahaM
-n.
--Mercury; a planet in the Solar system;

బుద్ధి, buddhi
-n.
--cleverness; intellect; the faculty of mind that gives assurance; see also చిత్తం;
---కుశాగ్ర బుద్ధి = razor sharp intellect; (lit.) an intellect as sharp as the blade of కుశ grass.

బుద్ధికుశలత, buddhikuSalata
-n.
--cleverness; smartness;

బుద్ధిహీనుడు, buddhihInuDu
-n.
-imbecile; %to e2t

బుబ్బస, bubbasa
-n.
--[bot.] Hydrocotyle rotundifolia;

బురద, burada
-n.
--mud; slime;

బుర్ర, burra
-n.
--(1) head;
--(2) the stone inside a palm fruit; usually there are three stones in each palmyrah palm fruit;

బుర్రగుజ్జు, burragujju
-n.
--the pulp inside the stone of a palm fruit;
-- తాటికాయలు కోయకుండా చెట్టుకే వదిలేస్తే పండిన తరువాత ముంజలు ముదిరి గట్టి టెంకలుగా మారుతాయి. వాటిని భూమిలో పాతితే కొన్నిరోజుల తరువాత వాటినుంచి వేరు (అదే తేగ అవుతుంది) వస్తుంది. అలాగే వదలి వేస్తే ఆ వేరు తాటి చెట్టు అవుతుంది. తేగలు కొంత పక్వానికి వచ్చిన తరువాత భూమిలో నంచి వాటిని తవ్వి, టెంకలు పగల గొట్టినప్పుడు టెంకల లోపల ఉన్న లేత కొబ్బరి లాంటి పదార్థమే బుర్రగుజ్జు. తేగ బలమయ్యే కొద్ది బుర్రగుంజు తగ్గుతుంది. తేగ మధ్యలో వివిధ పొరలతో కూడిన మెత్తని పుల్ల లాంటిది ఉంటుంది దాన్ని చందమామ అంటారు. దాని చివరన మెత్తగా ఉండి చాల తీయగా ఉంటుంది. తేగని భూమి నుంచి తీయకుండా ఉంచి ఉంటే ఈ చందమామే తాటి ఆకు చిగురు అవుతుంది

బురుజు, buruju
-n.
--tower; lookout bastion;
---కోట బురుజు = tower of a fort; lookout of a fortification.
---నీటి బురుజు = water tower.
---విమానాశ్రయపు బురుజు = airport tower.

బురోనీ, బురోణి, burOnI, burONi,
-n.
--1. [bot.] Ficus rubescens; Ficus heterophylla;
--2. పరాటాని పోలిన ఒక ఆఫ్ఘనిస్థాన్ వంటకం;

బుల్ బుల్, bul^-bul^
-n.
--(1) bulbul;
--(2) పిగిలిపిట్ట లాంటి పక్షి;

బుల్లి, bulli
-adj.
--small; tiny;

బుల్లెమ్మ, bullemma
-n.
--girl; a small girl; lass;

బుల్లోడు, bullOdu
-n.
--boy; a small boy; lad;

బువ్వ, buvva
-n.
--baby language for food; cooked rice;

బువ్వంబంతి, buvvaMbaMti
-n.
--feast at a wedding, often involving singing and poking fun at each other;

బుస, busa
-n.
--hiss; hiss of a snake;

బుసబుస, busabusa
-n.
--onomatopoeia for the sound of effervescence;

బ్రుంగుడుపడు, bruMguDupaDu
- v. i.
-- fell out of use; went into the background; get destroyed;

బూకరించు, bUkariMcu
-v. t.
--bluff;

బూచాడు, bUcADu
-n.
--(1) same as బూచి;
--(2) ghost;

బూచి, bUci
-n.
--(1) bad man; a term used primarily to scare children as a means of disciplining them;
-- (ety.) believed to be an adaptation of the French General Bussy who assisted the Vijayanagara king in a skirmish against the Bobbili king in which the former prevailed;
--(2) ghost;

బూజు, bUju
-n.
--(1) mold; bread mold; [bio.] Neurospora crassa;
--(2) cobweb;
---జిగురు బూజు = slime mold.

బూటకం, bUTakaM
-n.
--trick; falsity; guile;

బూడిద, bUDida
-n.
--ashes;

బూడిదగుమ్మడి, bUDidagummaDi
-n.
--ash gourd; white gourd; white gourd melon; ash melon; wax gourd; [bot.] Benincasa cerifera; Benincasa hispida of the Cucurbitaceae family; (note) In Latin ceriferus means "with wax" and hispidus means "with rough hair; Benincasa is the name of a scientist who lived in Pisa, Italy;
---[Sans.] శ్వేత కూష్మాండః; కూష్మాండః; కకుభాండ; పుష్యఫలం;

బూడిదతెగులు, bUDidategulu
-n.
--mold; mildew;

బూతపిల్లి, bUtapilli
-n.
--civet cat; a cat-like fish-eating animal of Africa, India and Malaysia,

బూతి, bUti
adj.
-- బూయి (యోని) కి సంబంధించినది;

బూతి మాట, bUti mATa
- n.
-- స్త్రీగుహ్యమునకు సంబంధించిన శబ్దము;

బూతు
- n.
-- స్తోత్రపాఠకుఁడు; భట్రాజు; మాగధుడు; వంది; వర్ణకుడు; స్తుతిపాఠకుడు; స్తుతివ్రతుడు; స్వస్తికారుడు;

బూరగడ్డి, bUragaDDi
-n.
--[bot.] Ambrosinia unilocularis;

బూరా, bUrA
-n.
--toot; horn; trumpet; bugle;

బూరిచెట్టు, bUriceTTu
-n.
--[bot.] Ehretia buxifolia;

బూరిజ, bUrija
-n.
--[bot.] Hymenodictyon excelsum;

బూరుగు చెట్టు, bUrugu ceTTu
-n.
--silk cotton tree; kapok; [bot.] Bombax ceiba; Bombax malabaricum; Eriodendron anfractuosum; Ceiba pentandra; Cochlospermum gillivraei;

బూరుగు దూది, bUrugu dUdi
-n.
--(1) silk cotton; an inferior variety of kapok; cotton-like material inside the fruits of Bombax ceiba; or Ciba pentandra;
--(2) kapok; Cochlospermum gillivraei;

బూర్జువా, bUrjuvA
-n.
--bourgeois; a person of middle class mentality;

బూసరకాయ, bUsarakAya
-n.
--Brazil cherry; [bot.] Physalis peruviana;

బూసి, bUsi
-n.
--[bot.] Vitex abborea;

బృందం, bRMdaM
-n.
--group; same as వృందం;

బృంద, bRMda
-n.
--the sacred basil plant;
-- తులసి;

బృందగానం, bRMdagAnaM
-n.
--chorus; a song sung by several people;

బృహత్, bRhat
-adj.
--big; jumbo; large; mega;

బృహత్ తార, bRhat tAra
-n.
--(1) mega star;
--(2) a cinema star commanding great popularity;
--(3) large stellar object, much bigger than the Sun.

బృహద్ధమని, bRhaddhamani
-n.
--[anat.] aorta; main vessel carrying blood out of the heart;

బృహస్పతి, bRhaspati
-n.
--[astron.] the planet Jupiter; గురుడు;

బెంగ, beMga
-n.
--worrying; pining; yearning; anxiety;


బెంగుళూరు వంకాయ, beMguLUrU vaMkAya
-n.
--chayote squash;

బెంగుళూరు మిరప, beMguLUrU mirapa
-n.
--capsicum;
--బుట్ట మిరప; బొండు మిరప;

బెండకాయ, beMDakAya
-n.
--okra; gumbo; lady's finger; [bot.] Hibiscus longifolius; Hibiscus esculentus; Abelmoschus esculentus of the Malvaceae family;
--- [note]. In Greek "moschos" means fragrance and Abel refers to Dr. Clarke Abel (1780-1826), physician of Lord Amherst, Governor General of India. The phrase "esculentus" tells that this is edible. Thus the scientific name means Abel's fragrant edible.
--- also known as ఎద్దునాలుక చెట్టు;
---కస్తూరి బెండ;
--- [Sans.] భేండా, భేండీ; భిండక; భిణాదక;

బెండు, beMDu
-n.
--cork; pith; [bot.] Aeschynomene indica; Aeschynomene aspera;
---జీలుగుబెండు = cork made out of pith.

బెండుచాప, beMDucApa
-n.
--[chem.] linoleum; a plastic sheet used to cover floors;

బెందడి, beMdaDi
-n.
--soft mud; (esp.) mud used as a cement in building construction;

బెకబెక, bekabeka
-adj.
--onomatopoeia for the croaking of frogs;

బెగటికంద, begaTikaMda
-n.
--[bot.] Amberboa indica;

బెజ్జం, bejjaM
-n.
--hole; orifice; aperture; perforation; puncture;

బెట్టిదం, beTTidaM
-n.
--harshness; cruelty;

బెట్టు, beTTu
-adj.
--uppity; a shortened form of బెట్టిదం;

బెడలిక, beDalika
-n.
--[bot.] Griffithia fragrans;

బెణుకు, beNuku
-n.
--sprain; muscle sprain;

బెడద మొక్కలు, beDada mokkalu
- n. ph.
-- invasive plants;

బెడిసికొట్టు, beDisikoTTu
-v. i.
--backfire;

బెత్తం, bettaM
-n.
--rattan; [bot.] Calamus Rotang; cane; stick; thin bamboo rod;
-- (rel.) లాఠీ = a thick wooden rod with a metal tip;
---బెత్తాన్ని బొత్తిగా వాడకపోతే పిల్లాడు పూర్తిగా పాడయిపోతాడు = spare the rod and spoil the child.

బెత్త, betta
-n.
--a measure of length equal to the width of 4 fingers; 3 అంగుళాలు; 7.62 సెంటీమీటర్లు; same as బెత్తెడు;
-- see also జాన, మూర;

బెబ్బులి, bebbuli
-n.
--tiger;

బెరడు, beraDu
-n.
--bark; dry surface layer of a tree trunk;

బెర్తు, bertu
-n.
--(1) berth; a full-length bench for sleeping in a railway compartment;
--(2) mooring place for a ship in a harbor;

బెల్లం, bellaM
-n.
--(1)jaggery; dark, crude, raw sugar;
--(2) penis; membrum virile, as applied to children only;
---చెరకుబెల్లం = jaggery; made from the juice of sugar cane.
---తాటిబెల్లం = gur; made from the juice of East Indian palm tree fruits; గుడం.

బెల్లమాకు, bellamAku
-n.
--a native of S. America and naturalized to India; fresh leaves are chewed to relieve toothache; crushed leaves stop bleeding; [bot.] Tridax procumbens Linn.;

బెల్లించు, belliMcu
-n.
--coax; cajole; wheedle;

బ్రెయిల్, breyil
-n.
--Braille; a script of raised dots on paper to help blind people read; named after Louis Braille, its inventor;

బేక్టీరియాబక్షిణి, bEkTIriyAbakshiNi
-n.
--[biol.] bacteriophage;

బేజరూరు, bEjarUru
-adj.
--not urgent; not essential;

బేజారు, bEjAru
-adj.
--displeasure; annoyance; scary;

బేడతీగ, bEDatIga
-n.
--[bot.] Ipomaea pescaprae;

బేడలు, bEDalu
-n. pl.
--dal; split cereals such as split peas and other leguminous cerelas;

బేడా, bEDA
-n.
--bedroll; bedding;

బేడీలు, bEDIlu
-n.
--handcuffs; cuffs; shackles;

బేమరమ్మత్తు, bEmarammattu
-n.
--disrepair; out of repair; damaged;

బేరం, bEraM
-n.
--(1) bargain; deal;
--(2) business; trade;

బేరసారాలు, bErasArAlu
-n. pl.
--negotiations; dealings; transactions

బేరిపండు, bEripaMDu
-n.
-- klip dagga; Christmas candlestick; lion's ear; [bot.] Phlomis nepetifolia; Leonotis nepetifolia;

బేరీజు, bErIju
-n.
--tally;
---లాభనష్టములు బేరీజు వేసికో = tally the profits and losses.

బేవార్సు, bEvArsu
-n.
--unclaimed; in the absence of the owner; free;
-- ఊరికినే, పనీపాటా లేకుండా తిరిగే; బాదరబందీ లేకుండా;
--(ety.) బే అనేది పర్షియన్ లో "లేని, లేమి, కాని" వంటి అర్థాలలో వాడతారు. వారిస్ అనేది అరబిక్ లో వారసుడు. "బే- వారీస్" అంటే పిల్లలు లేని వాడు అని అర్థం.

బేషరుతుగా, bEsharatugA
-adv.
--unconditionally;

బేసబబు, bEsababu
-adj.
--unreasonable; improper; not right;

బేసి, bEsi
-n.
--odd; (ant.) సరి;

బేస్తు, bEstu
-n.
-- marginal victory in a card game;
--కుందేలు = less than marginal victory in a card game;
--ఆట = more than marginal victory in a card game;

బైట, baiTa
-n.
--outside;

బైతు, baiTu
-n.
--country bumpkin;

బైరాగి, bairAgi
-n.
--hermit; religious mendicant; altered form of విరాగి;

బైలు, bailu
-n.
--an open field;

బైలుదేరు,
-v. i.
--start; begin a journey;

బైలుపరచు, bailuparacu
-v. t.
--expose;

%బొం - boM, బొ - bo, బో - bO, బౌ - bau

బొంకు, boMku
-n.
--lie; fib; untrue;

బొంగరం, boMgaraM
-n.
--top; a spinning toy; a gyrator;

బొంగు, boMgu
-adj.
--hollow;
- n.
-- hollow bamboo; [bot.] Bambusa arundinaceae

బొంగు బిర్యానీ, boMgu biryAnI
-n.
--Biryani cooked in the hollow of a bamboo;
-- బొంగు వెదురు; ముళ్ళ వెదురు; పెంటి వెదురు;

బొంగురు, boMguru
-adj.
--hoarse; (ant.) కీచు;

బొండుమల్లె, boMDumalle
-n.
-- Arabian Jasmine; [bot.] Jasminum sambac;
-- బొడ్డుమల్లె;

బొంత, boMta
-n.
--quilt;

బొంతకాకి, boMtakAki
- n.
-- a large black forest crow; కాకోలం;

బొంతచామలు, boMtacAmalu
-n.
--[bot.] Populismus frumentacea;

బొంతజెముడు, boMtajemuDu
-n.
-- antique spurge; a large, bushy shrub; [bot.] Euphorbia antiquorum;

బొంతటేకు, boMtEku
-n.
-- Kath Sagon; Desi Sagon; Karen Wood Tree; [bot.] Haplophragma adenophyllum of the Bignoniaceae family; Bignonia adenophylla;

బొంద, boMda
-n.
--(1) hole; hole in the ground; pit; grave;
-- (2) channel for water;
-- (3) small palm or date tree;

బొంది, boMdi
-n.
--physical body; mortal coil;

బొందు, boMdu
- n.
-- a thin strap or cord, usually made of folded cloth, used to tie and support a garment around the waist; a skein, a bundle of fibres or thread;

బొంబాయి, boMbAyi
-n.
--(1) faucet; tap; water tube;
--(2) hand pump to pull any liquid from a barrel, especially kerosine;;
--(3) Telugu name for the city of Bombay;

బొక్క, bokka
-n.
--(1) hole;
--(2) jail;
--(3) loss in a business transaction;

బొక్కసం, bokkasaM
-n.
--treasury;

బొక్కు, bokku
-v. i.
--gobble up; eat greedily with a mouthful;

బొక్కుడు, bokkuDu
-n.
--brahmi; Indian pennywort; Asiatic pennywort; [bot.] Hydrocotyle asiatica;

బొక్కెన, bokkena
-n.
--(1) bucket;
--(2) [bot.] Zapania nodiflora;

బొగడ, bogaDa
-n.
-- a flowering tree widely found in India; [bot.] Mimusops elengi;
-- చిరు తీపి, ఎక్కువ వగరు వుండే బొగడ పండ్లు నోటి ఆరోగ్యానికి, ముఖ్యంగా చిగుళ్ళకు చాలా మంచివి. ఈ చెట్టు పుల్లలను వేప పుల్లలలాగే పళ్ళు తోముకోడానికి వాడవచ్చు - నోటి దుర్వాసన పోవడం, చిగుళ్ళ ఆరోగ్యం పెరగడం జరుగుతుంది;

బొగడబంతి, bogaDabaMti
-n.
-- gomphrena; [bot.] Gomphernia globosa;
-- బొగడబంతి మొక్కకు పువ్వులే వుంటాయి. ఇది అందానికి ఆహ్లాదానికి పెంచుకొనే మొక్క. చెట్టు కాదు. కాయలు కాయవు. Globe amaranth అని పిలువబడే ఈ మొక్క తోటకూర జాతికి చెందిన మొక్క. ఇది అమెరికా నుండి మన దేశం వచ్చిందట. దీనికి కూడా ఆరోగ్యపరమైన ఉపయోగాలున్నాయని అమెరికా వారే చెప్పారు.

బొగ్గు,
-n.
--(1) charcoal;
--(2) coal; (rel.) రాక్షసి బొగ్గు;

బొగ్గుపులుసు గాలి, boggupulusu gAli
-n.
--carbon dioxide;

బొచ్చు, boccu
-n.
--fur; wool; hair;

బొచ్చె, bocce
-n.
--(1) Katla; Catla; a fish of the Cyprinidae family; [bio.] Catla catla;
--(2) a pot or cooking vessel;

బొజ్జ, bojja
-n.
--(1) belly; tummy;
--(2) potbelly;
-- బొర్ర;

బొటబొట, boTaboTa
-adj.
--onomatopoeia for trickling or dripping flow;
---రక్తం బొటబొట కారింది = the blood trickled.
---కన్నీరు బొటబొట కారింది = the tears trickled.

బొటనవేలు, boTanavElu
-n.
--(1) thumb;
--(2) big toe;

బొట్టకడపచెట్టు, boTTakaDapaceTTu
-n.
--[bot.] Nauclea parvifolia; Mitragyna parvifolia of the Rubiaceae family;
-- Its leaves alleviate pain and swelling, and are used for better healing from wounds and ulcers. Its stem bark is used in treatment of biliousness and muscular pains;

బొట్టు, boTTu
-n.
--(1) the dot on the forehead of Hindus;
--(2) drop;

బొటాబొటి, boTAboTI
-adj.
--marginal; barely sufficient; approximate;

బొట్టె, boTTe
-n.
--child;

బొడ్డ, boDDa
-n.
--[bot.] Ficus glomerata;

బొడ్డ చెట్టు, boDDa ceTTu
-n.
--[bot.] Ficus asperima;
-- కరక బొడ్డ; [Sans.] ఖరపత్ర;.

బొడిపె, boDipe
-n.
--bud-like projection on the skin or tongue;

బొడ్డు, boDDu
-n.
--navel; umbilicus;

బొడ్డు తాడు, boDDu tADu
-n.
--umbilical cord;

బొడ్డు నారింజ, boDDu nAriMja
-n.
--navel orange; a sweet, seedless orange with a structure resembling a navel;

బొడ్డుమల్లె, boDDu malle
-n.
--double jasmine; Arabian jasmine; [bot.] Jasminum sambac; same as బొంతమల్లె;

బొడ్డూడనివాడు, boDDUDanivADu
-n.
--[idiom] infant; kid; child, any person who acts like a child; (lit.) a person whose umbilical cord has not yet dropped;

బొత్తాం, bottAM
-n.
--button;

బొత్తిగా, bottigA
-adv.
--entirely, absolutely;

బొద్దింక, boddiMka
-n.
--roach; cockroach; [bio.] Blatta orientalis; Blatta Americana;
-- an insect belonging to the order Orthoptera; తిన్నని రెక్కలు గల కీటకం;

బొద్ది, boddi
-n.
--[bot.] Macaranga roxburghii; Macaranga peltata of the Euphorbiaceae family;
-- the major use of Macaranga peltata is for making wooden pencils and in the plywood industry

బొద్దికూర, boddikUra
-n.
-- [bot.] Portulaca tuberosa Roxb.;
-- a famine food; roots eaten raw;

బొద్దు, boddu
-adj.
--(1) chubby; plump; fat; stout;
--(2) sturdy;
--(3) thick;
--(4) block as in "block lettering"

బొప్పాయి, బొబ్బాసి, boppAyi, bobbAsi
-n.
--papaya; [bot.] Carica papaya of the Caricaceae family; this S. American plant was brought to India in the seventeenth century;
--కొండ బొప్పాయి = [bot.] Carica pubescens; grows in the Nilgiris;

బొప్పి, boppi
-n.
--bump; contusion; swelling;

బొబ్బ, bobba
-n.
--(1) yell; scream; roar; loud cry;
--(2) blister; bulla;
--(3) child language for water;

బొబ్బతెగులు, bobbategulu
-n.
--tobacco mosaic disease;

బొబ్బర్లు, bobbarlu
-n. pl.
--(1) Catjang cowpeas; Hindu cowpeas; [bot.] Vigna unguiculata of the Fabaceae family; Vigna catjang;
--(2) black beans; [bot.] Dolichos sinensis; Dolichos catiang Rox
--(3) Yardlong Beans; Asparagus beans; [bot.] Vigna sinensis;
--అలసందలు; దంటుపెసలు; [Sans.] దీర్ఘబీజ;

బొమ్మ, bomma
-n.
--(1) figure; diagram; image;
--(2) doll;
--(3) head of a coin;
--(4) toy;

బొమ్మకట్టుడు, bommakaTTuDu
-n.
--imagery; a style of writing in which images are created by the power of words;

బొమ్మ మర్రి, bomma marri
-n.
--[bot.] Focus cunia;

బొమ్మా బొరుసు, bomma borusu
-ph.
--head and tail of a coin;

బొమ్మజెముడు, bommajemuDu
-n.
--prickly pear; cactus;

బొమ్మపాపట, bommapApaTa
-n.
--[bot.] stylocorine webera;

బొమ్మమేడి, bommamEDi
-n.
--[bot.] Ficus oppositifolia;

బొమ్మరిల్లు, bommarillu
-n.
--doll-house;

బొమ్మసున్నం, bommasunnaM %e2t
-n.
--plaster of Paris; CaSO4;

బొమ్మిటిక, bommiTika
-n.
--toy-brick;

బొర్ర, borra
-n.
--(1) belly; tummy;
--(2) potbelly;
-- బొజ్జ;

బొరియ, boriya
-n.
--burrow; pit; a hole in the ground usually made by an animal;

బొరిగె, borige
-n.
--a small hand-held tool to scrape grass; a small hoe;


బొరుగులు, borugulu
-n. pl.
--(1) fried grain or pulses, often eaten as a snack;
--(2) puffed rice;

బొరుసు, borusu
-n.
--tail side of a coin;

బొల్లి, bolli
-n.
--(1) vitiligo; leukodermia; a disease with white patches on the skin;
--(2) lie; fib;
---కల్లబొల్లి కబుర్లు = lies and tall tales.

బోగన్ విల్లీ, bOgan^villi
-n.
--[bot.] Bougainvillea spectabilis;

బోగీ, bOgI
-n.
--bogie; a rail car;

బోడంట, bODaMTa
-n.
--Mountain ebony; [bot.] Bauhinia variegata of the Fabaceae family;
-- a flowering plant found in China and India;

బోడతరం, bODataraM
-n.
--[bot.] Sphaeranthus hirtus;

బోడమామిడి, bODamAmiDi
-n.
-- cluster fig; udumbara tree; [bot.] Ficus glomerata;
-- According to the Shatapatha Brahmana, the Audumbara tree was created from the force of Indra; From his hair his thought flowed, and became millet; from his skin his honour flowed, and became the aśvattha tree (ficus religiosa); from his flesh his force flowed, and became the udumbara tree (ficus glomerata); from his bones his sweet drink flowed, and became the nyagrodha tree (ficus indica); from his marrow his drink, the Soma juice, flowed, and became rice: in this way his energies, or vital powers, went from him;

బోడి, bODi
-adj.
--(1) barren; empty;
--(2) hairless; esp. when the hair is shaven off rather than bald;
---బోడిగుండు = hairless scalp; clean-shaven head.
---బోడిపలక = slate without a frame.
---బోడిమెట్ట = treeless hillock.
---బోడికబురు = empty message.

బోణీ, bONI
-n.
--first transaction in a day's business;

బోదకాలు, bOdakAlu
-n.
--filarial leg; filariasis; elephantiasis; a parasitic disease endemic to eastern part of India;

బోదె, bode
-n.
--stem; particularly stem of a plant like banana plant;

బోధ, bOdha
-n.
--teaching; indoctrination;

బోధపడు, bOdhapaDu
-n.
--understand; comprehend;

బోధించు, bOdhiMcu
-v. t.
--teach; indoctrinate;

బోధిసత్వుడు, bOdhisatvuDu
- n.
-- బోధ సత్తు గా కలవాడు బోధిసత్వుడు. కష్టసుఖాలకి, జీవన్మరణాలకి గల కారణం బోధపడినవాడు. సృష్టి రహస్యం తెలిసినవాడు. జీవిత పరమార్థం గ్రహించిన వాడు. జీవాత్మ, పరమాత్మ ఒకటే అని అనుభవైకవేద్యంగా జీర్ణించుకున్న వాడు. తనలో ఇతరులని, ఇతరులలో తనని చూసుకోగలిగినవాడు. పరమపదం చేరిన వాడు బుద్ధుడు. పరమపదం ద్వారానికి చేరుకుని, తాళంచెవి చేతిలో ఉన్నా తాళం తీయటానికి సమయం కావాలి అని నిర్ణయించుకుని సహానుభూతితో తోటి ప్రయాణీకుల కోసం వేచి ఉన్న వ్యక్తి బోధిసత్వుడు.
-- బోధిసత్వుని స్త్రీభాగం డాకిని. తార. డాకిని శక్తి స్వరూపిణి. ఆకాశ రూపిణి. ఊర్ధ్వ సంచారిణి. బోధిసత్వునికి బుద్ధత్వానికి గల అంతరం. బోధిసత్వుని బుద్ధుడికి చేర్చడానికి ఏకైక సాధనం.

బోను, bOnu
-n.
--(1) cage; especially, animal cage;
--(2) trap; snare;
--(3) witness stand;

బోయ్‍కాట్‍, bOykAT^
-n.
--boycott; to collectively refrain from buying a product or using a service as an act of protest; named after Capt. Charles C. Boycott;

బోయా, bOyA
-n.
--buoy; a floating ball or drum used as a marker in harbors and waterways;

బోర, bOra
-n.
--chest; thorax;
---బోర విరుచుకుని నడుస్తున్నాడు = he is proud and arrogant; (lit.) he is walking with an uplifted chest.

బోర్లా, bOrIA
-adj.
--prone; up-side down; topsy-turvey; face downward;

బోర్లాపడు, bOrlApaDu
-v. i.
--fall face down; capsize;

బోరు, bOru
-n.
--bore; tedium;

బోరుకొట్టు, bOrukoTTu
-v. i.
--to be boring;

బోల్తాపడు, bOltApaDu
-v. i.
--fall prey to; get cheated;

బోర్లించు, bOrliMcu
-v. t.
--invert; put face down; put a vessel or a dish face down;

బోలు, bOlu
-adj.
--hollow;

బోసి, bOsi
-adj.
--(1)naked; blank; empty;
--(2) toothless;
---బోసి మెడ = a neck without any ornament.
---బోసి మొహం = blank face.
---బోసి నోరు = mouth without teeth.

బౌల్య సమీకరణం, baulya samIkaraNaM
-n.
--Boolean equation;

Part 3: భం - bhaM, భ - bha, భ్ర - bhra

భంగం, bhaMgaM
-n.
--(1) breakage; disruption;
--(2) interruption;
---అస్థి భంగం = breaking of the bones
---శృంగ భంగం = removing the horns; [idiom] to cut one down to size;

భంగకర, bhaMgakara
-adj.
--disruptive;

భంగపడు, bhaMgapaDu
-v. i.
--(1) to be broken; to be shattered; (2) to be disappointed;

భంగపాటు, bhaMgapATu
-n.
--failure; defeat; disappointment; frustration;

భంగిమ, bhaMgima
-n.
--pose; posture; manner;

భంగురం, bhaMguraM
-n.
--transient; changeable; fleeting;

భంజకం, bhaMjakaM
-n.
--breaker; destroyer;

భంజనం, bhaMjanaM
-n.
--breaking; destroying;

భండారం, bhaMDAraM
-n.
--(1) treasury;
--(2) collection;
--(3) store room;

భక్తి, bhakti
-n.
--devotion; attachment; reverence;

భక్తుడు, bhaktuDu
-n.
--devotee; fan;

భక్షక కణాలు, bhakshaka kaNAlu
-n. pl.
--phagocytes;

భక్షణ, bhakshaNa
-n.
--eating;

భక్ష్యాలు, bhakshyAlu
-n.
--food prepared for events;

భక్షించు, bhakshiMcu
-v. t.
--eat;

భగం, bhagaM
-n.
--vagina;

భగందరం, bhagaMdharaM
-n.
--fistula;

భగ, bhaga
-n.
-- Fire;

భగభగ, bhagabhaga
-n.
--onomatopoeia for the sound of flames, for a burning sensation or for expressing blazing anger; can be used for a burning sensation as well as the burning of an object;

భగవంతుడు, bhagavaMtuDu
-n. m.
--God; Almighty; one who is surrounded by fire; 'భగ' మును ఆవరించి / ఆవహించి ఉన్నవాడు/ఉన్నది;

భగవతి, bhagavati
-n.f.
-goddess;

భగ్నం, bhagnaM
-adj.
--broken; shattered;

భగీరథ ప్రయత్నం, bhagiratha prayatnaM
-ph.
--Herculian task; monumental task;

బాగోణి, bhagONi
- n.
-- a shallow, wide-mouthed vessel used in cooking;
-- మూతి వెడల్పుగా, లోతు తక్కువగా ఉండు మట్టి పాత్ర.

భజంత్రీలు, bhajaMtrIlu
-n. pl.
--musicians who play bands, esp. while referring to bands at wedding ceremonies and processions;
-- భాజా భజంత్రీలు = musical instruments and players;

భట్టారకుడు, bhaTTArakuDu
-n.
--scholar;

భడవా, bhaDavA
-inter.
-- a term of endearment widely used in coastal Andhra while reprimanding young boys;
-- [Hindi] "bhad" means a pimp, a broker for call girls;
-- ఇతర భారతీయ భాషలలో ఇది బూతు పదం; సరి అయిన అర్థం తెలియక కోస్తా ఆంధ్రలో దీనిని ముద్దు పేరుగా వాడెస్తూ ఉంటారు;

భత్యం, bhatyaM
-n.
--allowance; stipend;
---కరువు భత్యం = dearness allowance.

భద్రంగా, bhadraMgA
-adv.
--safely;

భద్రత, bhadrata
-n.
--security; safety;

భద్రతా సంఘం, bhadratA saMghaM
-n.
--Security Council of the United Nations;

భద్రతుంగ, bhadratuMga
-n.
--coco-grass; Java gras;, nut grass; purple nutsedge; red nutsedge; [bot.] Cyperus rotundus of the Cyperaceae family;
-- The plant is mentioned in the ancient Charaka Samhita (circa 100 AD). Modern Ayurvedic medicine uses the plant, known as musta (in musta moola churna), for fevers, digestive disorders, dysmenorrhea, and other maladies;

[File:Gul-Abas-4-O%27clock_plant.JPG|right|thumb|Mirabilis jalapa=భద్రాక్షి]]
భద్రాక్షి, bhadrAkshi
-n.
--four o'clock flower; [bot.] Mirabilis jalapa of the Nyctaginaceae family;
-- Mirabilis in Latin means wonderful and Jalapa (or Xalapa) is the state capital of Veracruz in México.

భయంకరమైన, bhayaMkaramaina
-adj.
--scary; grisly;

భయం, bhayaM
-n.
--fear; trepidation; terror; phobia;

భయకంపితం, bhayakaMpitaM
-n.
--shudder;

భయపడు, bhayapaDu
-v. i.
--dread; fear; be afraid;

భయపెట్టు, bhayapeTTu
-v. t.
--scare; intimidate;

భయస్తుడు, bhayastuDu
-n. m.
--timid person;

భయాందోళన, bhayAMdOLana
-n.
--panic; % to e2t

భయానక, bhayAnaka
-adj.
--frightening; horrible;

భరణం, bharaNaM
-n.
--(1) compensation;
--(2) alimony;

భరణి, bharaNi
-n.
--(1) the star, 35 Arietis; Musca; Yoga tara of the second lunar mansion;
--(2) The second of the 27 star groups (or asterisms or lunar mansions) of the Hindu calendar;

భరతవాక్యం, bharatavAkyaM
-n.
--epilog; epilogue;

భరద్వాజపక్షి, bharadvAja pakshi
-n.
--King-crow; Drongo-shrike; a bird commonly seen on the backs of cattle;
-- ఎట్రిత; పశులపోలిగాడు; నల్లంచి పిట్ట;

భర్త, bharta
-n.
--husband.

భరించు, bhariMcu
-v. t.
--tolerate; support; bear; endure; sustain;
---భరించువాడు భర్త = the one who supports is the husband.

భరిణె, bhariNe
-n.
--a small box; pill-box;

భరిత, bharita adjvl.
-suff.
--full of; filled with;

భర్తీ చేయు, bhartI cEyu
-v. t.
--fill; fill up;

భరోసా, bharOsA
-n.
--assurance; guarantee; trust;

భల్లాటకం, bhallATakaM
-n.
--marking nut tree; [bot.] Semecarpus anacardium;
-- నల్లజీడి;

భవం, bhavaM
-n.
-- birth; rebirth;
-- పుట్టుక; జన్మ; పునర్జన్మ;

భవసాగరం, bhavasaagaraM
- n.
-- this cycle of life and death punctuated by pleasures and hardships;
-- సంసారం అనే సముద్రం; కష్ట సుఖాలతో నిండింది జీవితం; ఈ చావు పుట్టుకల క్రమం అనంతం, సముద్రం అంత;

భవనం, bhavanaM
-n.
--mansion; big building; manor;

భవదీయుడు, bhavdIyuDu
-n. m.
--yours; used in closing a letter;

భవము, bhavamu
- n.
-- birth; birth and death;

భవసాగరము, bhavasaagaramu
- n.
-- the ocean of birth; the ocean of birth and death; the cycle of birth and death;

భవిష్యత్ కాలం, bhavishyat kAlaM
-n.
--(1) [gram.] future tense;
--(2) future;

భవిష్యత్తు, bhavishyattu
-n.
--future;

భస్మీకరణం, bhasmIkaraNaM
-n.
--(1) incineration;
--(2) calcination;

భృంగామలక తైలం, bhRMgAmalaka tailaM
- n. ph.
-- An Ayurvedic hair oil made from boiling coconut oil with "bhRMga" (గుంటగలగరాకు) (Eclipta alba) and "amla" (ఉసిరి) (Emblica myrobalan);

భ్రంశం, bhraMSaM
-n.
--movement; prolapse; sliding;
---స్థానభ్రంశం = displacement.
---గుదభ్రంశం = prolapse of the anus.

భ్రమ, bhrama
-n.
--illusion; delusion;

భ్రమకం, bhramakaM
-n.
--palindrome; any word or phrase that reads the same both forward and backward. "Able was I ere I saw Elba" is a well-known palindromic sentence. "Malayalam" is the longest known palindromic word (though a proper noun) in English. There are palindromic poems in Telugu;
-- same as కచికపదం;

భ్రమణం, bhramaNaM
-n.
--whirling; turning; going around; revolution;

భ్రమరం, bhramaraM
-n.
--bee;
-- భ్రమరకీటక న్యాయం. ఆకుపురుగు (కేటర్ పిల్లర్) శరీరంలో తన గుడ్లను పెట్టి తుమ్మెదో (కందిరీగో) మట్టితో దాన్ని మూసేస్తుంది. నాలుగు వారాల్లో ఆకుపురుగు దేహంలో కందిరీగ పెట్టిన గుడ్లు పిల్లలై ఆకుపురుగు దేహాన్నే ఆహారంగా భుజించి ప్యుపా దశకు చేరి అందమైన భ్రమరాలుగా, (కందిరీగలుగా) మట్టిని తొలుచుకొని వెలుపలికి వస్తాయి. ఆకుపురుగు తుమ్మెదగా మారుతోందని భ్రమపడ్డాము. ఇది కేవలం కవిసమయం;

భ్రష్టం, bhrashTaM
-n.
--one that has fallen;

భ్రష్టుడు, bhrashTuDu
-n. m.
--one who has fallen in stature or social values;

==Part 3: భాం - bhAM, భా - bhA==

భాండం, bhAMDaM
-n.
--pot; vessel;

భాండాగారం, bhAMDAgAraM
-n.
--a storehouse; repository; archive; depository;

భాగం, bhAgaM
-n.
--share; part; portion; quarter; side;

భాగస్వామి, bhAgasvAmi
-n.
--shareholder; partner; participant; భాగస్తుడు;

భాగలబ్దం, bhAgalabdaM
-n.
--[math.] quotient;

భాగ్యం, bhAgyaM
-n.
--fortune; (ant.) నిర్భాగ్యం;

భాగ్యవంతుడు, bhAgyavaMtuDu
-n. m.
--wealthy person;

భాగ్యవతి, bhAgyavati
-n. f.
--wealthy person;

భాగారం, bhAgAraM
-n.
--[math.] division;

భాగినేయి, bhAginEyi
-n.
-- sister's daughter;

భాగినేయుడు, bhAginEyi
-n.
-- sister's son;

భాగోతం, bhAgOtaM
-n.
--(1) a dance drama;
--(2) farce;
---వీధి భాగోతం = a dance drama performed at the street corner;

భాజకం, bhAjakaM
-n.
--[math.] divisor;

భానువారం, bhAnuvAraM
-n.
--Sunday;

భారం, bhAraM
-n.
--(1) [phy.] mass;
--(2) weight;
--(3) burden; responsibility;

భారగతి, bhAragati
-n.
--[phy.] momentum; mass times the velocity of an object; % to e2t

భారతీయ, bhAratIya
-adj.
--Indian;

భారమితి, bhAramiti
-n.
--barometer; an instrument to measure the weight of air and therefore the pressure of the atmosphere;

భార్య, bhArya
-n.
--wife;

భార్యాభర్తలు, bhAryAbhartalu
-n. pl.
--wife and husband; couple;

భారీ, bhArI
-adj.
--massive; heavy-duty; large-scale;
---భారీ పరిశ్రమలు = heavy industry.

భారీతనం, bhArItanaM
-n.
--massiveness;

భావం, bhAvaM
-n.
--meaning; concept; opinion; idea; [drama] emotion;
---స్థాయీభావం = dominant emotion.
---సాత్విక భావం = responsive emotion.
---సంచార భావం = transitory emotion.
---భావచౌర్యం = stealing of an idea.

భావంజి, bhAvaMji
-n.
--Babchi; [bot.] Psoralea corylifolia of the Fabaceae family;
--a plant used in Indian and Chinese traditional medicine for treatment of lichen-induced dermatitis by psoralen extract combined with sunlight exposure;

భావకవిత్వం, bhAvakavitvaM
-n.
-- see భావగీతం;

భావగీతం, bhAvagItaM
-n.
--lyrical poem; romantic poem; imaginative poem;
--- భావకవిత్వ నిర్వచనము Lyrical Poetry;
--- భావకవిత్వంలో శాఖలు - ప్రణయకవిత్వము (Love Poetry), ప్రకృతికవిత్వము (Nature Poetry), భక్తికవిత్వము (Mystic Poetry), దేశభక్తికవిత్వము (Patriotic Poetry), సంఘసంస్కరణ కవిత్వము (Reformative Poetry), స్మృతికావ్యములు (Elegies).
--- భావకవిత్వంలో కవినక్షత్రములు - రాయప్రోలు, విశ్వనాథ, వెంకటపార్వతీశులు, కృష్ణశాస్త్రి, దువ్వూరి, బసవరాజు, నండూరి, వేదుల, నాయని, పింగళి, కాటూరి, జాషువా, తుమ్మల, తల్లావజ్ఝల, బాపిరాజు;
--- భావకవులవలె ఎవరికి తెలియని ఏవో పాటలు పాడాలోయ్ -- ఎవరికీ తెలియని లేదా అర్థంకాని పాటలు రాసేవాళ్లే భావకవులు

భావజాలం, bhAvajAlaM
-n.
--conceptual cluster; a stirring of a thought;

భావమిశ్ర, bhAvamisra
-n.
--Bhava Misra; an eminent Ayurvedic physician of the 16th century; he described the circulation of blood and made many contributions to anatomy and physiology;

భావన, bhAvana
-adj.
--treated; steeped; the steeping process involves immersing the subject substance in lime juice overnight and drying the subject substance in sunlight and repeating the whole immersion, drying cycle. Lime juice is added every night to keep the subject substance immersed all through the night;
---భావన అల్లం = ginger steeped in a special solution; శొంఠి.
---భావన కరక్కాయ = aloe steeped in a special solution.
---భావన జీలక్రర = steeped cumin seeds.
-n.
--concept;

భావనాత్మక, bhAvanAtmaka
-adj.
--(1) conceptual; (2) romantic;

భావసంకల్పన, bhAvasaMkalpana
-n.
--concept formation;

భావసేకరణ, bhAvasEkaraNa
-n.
--abstraction;

భావోద్రేకం, bhAvOdrEkaM
- n.
-- emotion;

భావోద్వేగం, bhAvOdvEgaM
- n.
-- emotion;

భావ్యం, bhAvyaM
-n.
--proper; appropriate; fair;

భావి, bhAvi
-n.
--future; prospects;

భాస్వరం, bhAsvaraM
-n.
--the element phosphorous;

భాస్వర చక్కెర, bhasvara cakkera
-n.
--[biochem.] sugar-phosphate;

భాష, bhASha
- n.
-- language;
--- గ్రాంథిక భాష = literary language
--- ప్రామాణిక భాష = standard language
--- భాషులు = people speaking that language

భాష్యం, bhAshyaM
-n.
--annotation; exposition; exegesis; commentary on a written text;

భాషాంతరీకరణం, bhAshAMtarIkaraNaM
-n.
--translation;

భాషాభాగం, bhAshAbhagaM
-n.
--[gram.] part of speech;

భాసం, bhAsaM
-n.
--radiation; brightness; radiance;

భాసబ్బదిలీ, bhAsabbadilI
-n.
--[phy] radiative transfer; % to e2t

బాధ్యత, bhAdyata
-n.
--responsibility;

భ్రాంతి, bhrAMti
-n.
--illusion;

భ్రాత్రియం, bhrAtriyaM
-n.
--brotherhood; fraternity;

భిత్తి, bhitti,
-n.
--wall;
---భిత్తి చిత్రం = wall painting.
---భిత్తి శిలాంచలాలు = strips of sculpture on walls telling a story, somewhat like the modern cartoon strips in newspapers.
---భిత్తి శిల్పాలు = wall scupture; relief sculpture on walls.

భిన్నం, bhinnaM
-n.
--[math.] fraction; a rational number; (2) one that is broken; (3) distinct; separate;
-- భిన్నము అంటే భేదింపబడినది. అంటే పగలగొట్ట బడినది. దుర్భిన్నము అంటే పగలగొట్ట డానికి వీలుకానిది;

భిన్నత్వం, bhinnatvaM
-n.
--diversity;

భిన్నాంకం, bhinnaMkaM
-n.
--[math.] fractional number; rational number;

భిన్నాభిప్రాయం, bhinnAbhiprAyaM
-n.
--dissent; disagreement; different opinion;

భీతి, bhIti
-n.
--fear; scare; phobia;

భీరుడు, bhIruDu
-n. m.
--coward; (ant.) ధీరుడు;

భుక్తి, bhukti
-n.
--livelihood;

భుగభుగ, bhugabhuga
-adj.
--onomatopoeia for effervescence;

భుజం, bhujaM
-n.
--(1) shoulder;
--(2) the side of a rectilinear geometrical figure;

భుజగం, bhujagaM
-n.
--snake; serpent;

భుజంగనాడి, bhujaMganADi
-n.
--the name of a Tamil book in which many predictions about the future can be found;

భూయిష్టం, bhUyishTaM
-suff.
--full of;
---కరుణ భూయిష్టం = full of mercy.
---దోషభూయిష్టం = full of errors.
---పాప భూయిష్టం = full of sins.

భుజపత్రం, bhujapatraM
-n.
--Himalayan birch; [bot.] Betula bhojpatra;
-- Bhojpatra has been used by the priests and the Sadhus from last 2100 years for writing mantras and Shlokas. It has been recorded that Raja Vikramaditya used the Bhojpatra for writing Mantras. It was only when the Mughals introduced paper, little became the use of Bhojpatra;

భుజాంతరం, bhujAMtaraM
-n.
--chest; (lit.) the space between the arms;

భుజాస్థి, bhujAsti
-n.
--bone in the arm;

భుజించు, bhujiMcu
-v. t.
--eat;

భూకంపం, bhUkaMpaM
-n.
--earthquake; earth tremor;

భూగర్భం, bhUgarbhaM
-n.
--the interior of the Earth;

భూగర్భజలం, bhUgarbhajalaM
-n.
--groundwater;

భూగోళం, bhUgOLaM
-n.
--(1) the globe;
--(2) the planet Earth; the sphere of Earth;

భూచక్కెరగడ్డ, bhUcakkeragaDDa
- n.
-- (1) Alligator Yam, Milky Yam; [bot.] Ipomea digitata;
-- In India, Alligator Yam is used as a general tonic, to treat diseases of the spleen and liver and prevent fat accumulation in the body.
-- (2) Ram Kandamool; రామకందమూలం; [bot.] Maerua oblongifolia;
-- ఒక పెద్ద దుంగలాంటి చెట్టు కాండాన్ని రామ్ కంద అంటారు. దీన్ని చిరుతిండిగా చాలా ప్రాంతాలలో అమ్ముతారు. ఈ దుంగ మొత్తం కొబ్బరి మొవ్వలా మెత్తగా వుంటుంది. రుచిగా, తియ్యగా కూడా వుంటుంది. రామ్ కంద దుంగను పలుచని పొరలుగా, ముక్కలు కోసి అమ్ముతారు. దీన్ని కంద అని పిలుస్తారు గాని నిజానికి ఇది చెట్టు కాండమే. మన దేశపు అడవుల్లో ఇవి విరివిగా దొరుకుతాయి;

భూతం, bhUtaM
-n.
--(1) demon; ghost; imp; hobgoblin;
--(2) any one of the five elements of the ancient sciences of Hindus;
-- భూతం (Sanskrit) = దయ్యం (Telugu) = ఆత్మ of a dead person; ప్రేతం అన్నా ఆత్మ అనే లెక్క. కానీ సంస్కరించనిది;
-- భూత ప్రేతాలకు యజ్ఞ, యాగాదుల్లో బలి వేస్తారు. ఆ ధర్మ కార్యం లో ఇయ్యబడిన తిండి వాటికి కడుపు నింపుతుంది. ప్రపంచాన్ని పీడించకుండా ఉంటాయి. ఇదే కాక బ్రాహ్మణులు భోజనం తర్వాత వదిలిన ఉత్తర పరిషేచనం, వారు వదిలిన అన్నం కూడా తిని సంతృప్తి చెందుతాయి ట;
-- పూజాది కార్యక్రమాలు చేసేటప్పుడు "ఉత్తిష్ఠ న్తు భూత పిశాచా:" అనే మంత్రం చదువుతాము. వాటిని, మేము పూజ చేసుకుంటాం దయచేసి ఈ జాగా ఖాళీ చేసి వెళ్ళమని విజ్ఞప్తి చేయడం;

భూత, bhUta
-adj.
--(1) the one that comes into being;
--(2) elemental;
--(3) big; huge; demonic;
--(4) past;
--(5) life; living things;

భూతకాలం, bhUtakAlaM
-n.
--[gram.] past tense;

భూతద్దం, bhUtaddaM
-n.
--magnifying glass;

భూతబలి, bhootabali
- n.
-- The sacrificial killing of an animal to please gods;
-- see also బలి;

భూతబ్బల్లులు, bhUtabballulu
-n.
--dinosaurs; (lit.) giant lizards;
-- రాక్షసి బల్లులు;

భూతదయ, bhUtadaya
-n.
--compassion for the living things;

భూతల జలం, bhUtala jalaM
-n.
--[geol.] surface water;

భూతవైద్యం, bhUtavaidyaM
-n.
--exorcism;

భూతాంకుశం, bhUtAMkuSaM
-n.
--croton; [bot.] Croton oblongifolius;

భూతావాసం, bhUtAvAsaM
-n.
--[bot.] Terminalia belerica;
-- The seeds are called "bedda" nuts. In traditional Ayurvedic medicine, Beleric is known as "Bibhitaki." Its fruit is used in the popular Indian herbal Rasayana treatment Triphala.
-- [Sans.] Bibhītaka

భూతులసి, bhUtulasi
-n.
-- Sweet basil; [bot.] Ocimum basilicum of the Lamiaceae (mints) family;

భూనభోంతరాళాలు, bhUnabhOMtarALAlu
-n. pl.
--earth, heaven and the intervening space;

భూనింబ, bhUniMba
-n.
--creat; chrietta; King of Bitters; [bot.] Andrographis paniculata of the Acanthaceae family;
-- one of the most popular medicinal plants used traditionally for the treatment of an array of diseases such as cancer, diabetes, high blood pressure, ulcer, leprosy, bronchitis, skin diseases, flatulence, colic, influenza, dysentery, dyspepsia and malaria for centuries;
-- నేలవేము;

భూమధ్యరేఖ, bhUmadhyarEkha
-n.
--equator;

భూమ్యాలకి, bhUmyAlaki
-n.
-- Gale of the wind; stonebreaker; seed-under-leaf; [bot.] Phyllanthus niruri of the Phyllanthaceae family;
-- the juice of this herb plant is used for the treatment of jaundice, chronic dysentery, dyspepsia, cough, indigestion, diabetes, urinary tract diseases, skin diseases, ulcer, sores and swelling;
-- నేల ఉసిరి;

భూమి, bhUmi
-n.
--(1) ground;
--(2) acreage;
--(3) the planet Earth;

భూమిక, bhUmika
-n.
--(1) role in a drama;
--(2) preface;

భూములు, bhUmulu
-n.
--lands; landed property; estate;

భూయిష్ఠం, bhUyiShThaM
-n.
-- very widespread; బహుళం; విస్తృతం;

భూర్జం, bhUrjaM
-n.
--birch tree; [bot.] Betula bhojpatra;

భూర్జ, bhUrja
-adj.
--related to birch tree;

భూరి, bhUri
-n.
--(1) plenty; generous;
--(2) one followed by 33 zeros in the traditional Indian method of counting;

భూసంధి, bhUsaMdhi
-n.
--isthmus; a land bridge joining two land masses across a sea;

భూస్వామి, bhUsvAmi
-n.
--landlord; (lit.) the lord of the land;

భ్రూణం, bhRUNaM'
- n.
-- fetus;
-- (note) మానవులలో యుగాండం (zygote) అన్న పేరు శిశుసంకల్పన (conception) సమయం నుండి ఐదో వారం వరకు వర్తిస్తుంది. ఐదవ వారం నుండి పదవ వారం వరకు దీనిని పిండం (embryo) అని పిలుస్తారు. పదకొండవ వారం నుండి ప్రసవం అయి బిడ్డ భూపతనం అయేవరకు భ్రూణం (ఇంగ్లీషులో ఫీటస్, fetus) అంటారు. ప్రసవం అయినప్పటినుండి మాటలు వచ్చేవరకు శిశువు (infant) అంటారు - ఇంగ్లీషులో ఇన్^ఫెంట్ అంటే మాటలు రాని పసిబిడ్డ అని అర్థం. మాటలు మాట్లాడడం మొదలు పెట్టిన తరువాత బిడ్డ (child) అంటారు. బిడ్డ అనే మాట ఆడ, మగ కి వర్తిస్తుంది.

%భృ - bhR, భే - bhE, భొ - bho, భో - bhO, భౌ - bhau

భృంగప్రియ, bhRMgapriya
-n.
--Jequirity bean; Rosary pea; [bot.] Abrus precatorius of the Fabaceae family;
--A perennial climbing vine whose small seeds are astonishingly deadly; They contain a toxic protein called abrin that is so poisonous that a single seed can kill you within 36 hours; Abrin has some potential medicinal uses, such as in the treatment to kill cancer cells;

భృంగరాజు, bhRMgarAju
-n.
--a medicinal plant; [bot.] Eclipta alba;
-- గంటగలగరాకు; బృంగరాజ్ ఆకుని కేస్ రాజు అని కూడా పిలుస్తారు. జుట్టుకు కావలసిన ప్రోటీన్లు విటమిన్లు మరియు యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు పుష్కలంగా ఈ ఆకులో ఉంటాయి;

భృతి, bhRti
-n.
--support; maintenance; salary; wages;

భృత్యుడు, bhRtyuDu
-n.
--servant; slave;

భృహన్నవ్య తార, bhRhannavya tAra
-n.
--[astron.] supernova;

భేటీ, bhETI
-n.
--interview;

భేదం, bhEdaM
-n.
--disparity; separation; division; dissention;

భేదక, bhEdaka
-adj.
--dividing;

భేదకరేఖ, bhEdakarEkha
-n.
--(1) dividing line;
--(2) (ling.) isogloss;

భేది ఉప్పు, bhEdi uppu
-n.
--Epsom salt; magnesium sulfate; Mg2SO4;

భేషజం, bhEshajaM
-n.
-- (1) medicine; remedy; (2) pretense; humbug;

భైరవాసం, bhairavAsaM %e2t
-n.
--benzene;

భోక్తలు, bhOktalu
-n.
--consumers; (ant.) ఉత్పాదకులు;

భోగట్టా, bhOgaTTA
-n.
--information; news; enquiry;

భోగం, bhOgaM
- n.
-- comfort; wealth; meal;

భోగంమేళం, bhOgaMmELaM
- n.
-- a group dance performed by a clan of prostitutes with indecent language and exposure; it was customary to have such performances at weddings in bygone days;
-- నాచ్ పార్టీ; మేజువాణీ;

భోగట్టా, bhOgaTTA
- n.
-- news about welfare; news;
-- భోగవార్తలు; క్షేమసమాచారాలు;


భోగపరాయణ, bhOgaparAyaNa
- adj.
-- epicurean; Devoted to refined pleasures and the deliberate avoidance of pain or suffering; Relating to enjoyment and gratification, especially through fine food and drink;

భోగభాగ్యాలు, bhOgabhAgyAlu
-n. pl.
--luxuries;

భోగలాలస, bhOgalAlasa
- adj.
-- epicurean; Devoted to refined pleasures and the deliberate avoidance of pain or suffering; Relating to enjoyment and gratification, especially through fine food and drink;

భోజనం, bhOjanaM
-n.
--(1) food;
--(2) meals; సేంద్రియముల ద్వారా గ్రహించునది;

భోజనప్రియుడు, bhOjanapriyuDu
-n.
--gourmand;

భోజ్యాలు, bhOjyAlu
-n.
--routine meals;

భోరున, bhOruna
-adv.
--heavily; greatly;

భౌతిక, bhautika
-adj.
--(1) physical;
--(2) material; materialistic;

భౌతిక దేహం, bhautika dEhaM
-n.
--physical body; physical remains; mortal coil; term used to refer to the dead body of a distinguished person; with ordinary people, it is simply a శవం; also పార్థివ దేహం;

భౌతిక ధర్మం, bhautika dharmaM
-n.
--physical law; physical function;

భౌతిక రసాయనం, bhautika rasAyanaM
-n.
--physical chemistry;

భౌతిక వాది, bhautika vAdi
-n.
--materialist;

భౌతిక శాస్త్రం, bhautika SAstraM
-n.
--physics;

భ్రమ, bhrama
-n.
--illusion; delusion;

భ్రష్టత, bhrashTata
-n.
--degeneration; ruin;

భ్రష్టుడు, bhrashTuDu
-n. m.
--(1) degenerated person; fallen person;
--(2) wretched fellow;

భ్రాంతి, bhraNti
-n.
--illusion; delusion;

భ్రూణం, bhrUNaM
-n.
--embryo; fetus;

Part 4: మం - maM

మంకు, maMku
-adj.
--obstinate; stubborn;

మంకుతనం, maMkutanaM
-n.
--obstinacy; stubbornness;

మంకుపట్టు, maMkupaTTu
-n.
--obstinacy; stubbornness;

మంకెన, maMkena
-n.
--Noon Flower; Midday Flower; Midday Mallow; Copper Cups; [bot.] Pentapetes phoenicea of the Malvaceae family;
-- మధ్యాహ్న మందార; రిక్షమల్లి; [Sans.] అర్కవల్లభ; బంధూకమ్; [Hin.] దో పహరియా;
-- ఐదు రేకుల పువ్వునుబట్టి పెంటాపెటెస్ అనీ, పువ్వుల రక్తవర్ణాన్నిబట్టి దీనికి ఫీనీషియా అనీ దీని లాటిన్ పేరు ఏర్పడింది. మంకెన ఆకులతో కొందరు టీ కాచుకుంటారు. మంకెన కాయలలోని గింజలను ఉదరసంబంధమైన వ్యాధులలో కషాయం కాచుకుని తాగుతారు. మంకెన వేరు కషాయం శరీరంలో స్రావాలను నిరోధిస్తుంది. జ్వరహారిణిగా పనిచేస్తుంది. వాతరోగాల నివారణకు కూడా పనిచేస్తుంది. అజీర్తి కారణంగా వచ్చే తీవ్రమైన కడుపునొప్పి, జ్వరాలను మంకెన వేర్ల కషాయం పోగొడుతుంది.


మంగ, maMga
-n.
-- mountain pomegranate; [bot.] Randia dumetorum of the Rubiaceae family;
-- మంగముళ్ళ చెట్టు; [Sans.] పిండీతకము;

మంగనం, maMganaM
-n.
--manganese; one of the chemical elements with the symbol Mn;

మంగలం, maMgalaM
-n.
--frying pan; popper; a pan used to pop grain; (ety.) మన్ + కలం;

మంగలి, maMgali
-n.
--barber; barber caste;

మంగలి కొట్టు, maMgali koTTu
-n.
--barber shop;

మంచం, maMcaM
-n.
--cot; bed; bedstead; (rel.) పరుపు;
---మడత మంచం = folding cot.
---పందిరి మంచం = canopy bed.

మంచి, maMci
-adj.
--(1) good;
--(2) fresh; (ant.) చెడు;

మంచి కంద, maMci kaMda
- n.
-- Elephant foot yam; [bot.] Amorphophallus companulatus Bl.

మంచినీళ్లు, maMcinILlu
-n.
--fresh water; potable water;
---పచ్చిమంచినీళ్లు = raw fresh water;

మంచు, maMcu
-n.
--(1) ice; solidified water;
--(2) dew;
--(3) snow;

మంచుతుఫాను, maMcutuphAnu
-n.
--snow storm; blizzard;

మంచుకాడ, maMcukADa
-n.
--icicle; a rod of ice hanging from a roof or tree;

మంచు పొర, maMcu pora
-n.
--floe; sheet of ice; sheet of ice formed on the surface of water;

మంచు ముక్క, maMcu mukka
-n.
--ice cube; piece of ice;

మంచు రేకు, maMcu rEku
-n.
--snow flake;

మంచె, maMce
-n.
--rack; stand; platform;

మంజరి, maMjari
- n.
-- bouquet; a collection of flowers; often used as a suffix to book titles to indicate a collection of literary items;

మంజిష్ట, maMjishTa
-n.
--Indian madder; common madder; a medicinal creeper; [bot.] Rubia cordifolia of the Rubiaceae family;
--Manjishta is a famous herb for blood detoxifying. Its root is extensively used in many skin disease medicines of Ayurveda.
--this plant also gives a bright red dye;

మంజుల, maMjula
-adj.
--sweet; delicious;

మంజూరు, maMjUru
-n.
--sanction; approval;

మంట, maMTa
-n.
--flame;

మండ, maMDa
-n.
--(1) the back part of the hand from the wrist to the fingertips;
--(2) a twig with leaves that can be used as a whisk;
--- వేపమండ = a twig of neem tree.
--- కంపమండ = twig or branch of a thorny bush;

మండపం, maMDapaM
-n.
--portico; gazebo; an elevated covered structure built on pillars; also మంటపం;

మండలం, maMDalaM
-n.
--(1) orb of a celestial body;
--(2) region; province; district;
--(3) a group of people;
--(4) forty days;
---వ్యవహార మండలం = jurisdiction.
---మందలాధిపతులు = regional officers;

మండలి, maMDali
-n.
--society; committee;

మండ్రగబ్బ, maMDragabba
- n.
-- Large Black Scorpion; Emperor Scorpion; [bio.] Pandinus imperator of the Scorpionidae family;
-- పుట్టతేలు; మండ్రగబ్బలు నల్లగా వుంటాయి ఇవి తేలు కన్నా చాలా విషపూరితమైనవి. వీటిని చంపినపుడు రక్తం నల్లగా బురదలాగ వస్తుంది; ఇవి తేలు కంటె కొంచెం లావుగా వుంటాయి;

మండించు, maMDiMcu
-v. t.
--burn;

మండిపడు, maMDipaDu
-v. t.
--get angry and show it externally;

మండీ, maMDI
-n.
--(1) wholesale market;
--(2) warehouse; godown;

మండు, maMDu
-v. i.
--burn;
---ఒళ్లు మండుతున్నాది = my blood is boiling.

మండువా, maMDuvA
-n.
--(1) courtyard; an open space surrounded by a verandah in the central part of a house;
--(2) verandah;
--(3) booth;
-- (4) A stable for horses, గుర్రాలపాక, గుర్రపుసాల

మండూకబ్రహ్మి, maMDUkabrahmi
-n.
--Brahmi, Indian pennywort; Asiatic pennywort; [bot.] Hydrocotyle asiatica of the Apiaceae family;
-- a herbaceous, perennial plant native to the wetlands in Asia;
-- Apart from wound healing, the herb is recommended for the treatment of various skin conditions such as leprosy, lupus, varicose ulcers, eczema, psoriasis, diarrhea, fever, amenorrhea, diseases of the female genitourinary tract, and also for relieving anxiety and improving cognition;

మంతనం, maMtanaM
-n.
--discussion; negotiation;

మంత్రం, maMtraM
-n.
--(1) mantra; hymn; chant; a secret word or phrase with mystical power; (lit.) one that holds your thought process and gives you ideas;
--(2) spell; charm; incantation;
-- "మననాత్ త్రాయతే ఇతి మంత్రం" అంటే మననం చేయడం వల్ల మనల్ని రక్షించేది అని అర్ధం; గురుముఖంగా పొందేది మంత్రం. మంత్రం కొన్ని బీజాక్షరాల సంపుటీకరణం. దాని అర్ధం తెలియవలసిన అగత్యం లేదు; అది శ్లోక రూపంలోగూడా ఉండవచ్చు. విష్ణు సహస్రనామం 108 శ్లోకాలున్న మహా మంత్రం. శివుడు పార్వతికి ఉపదేశించింది గాబట్టి మంత్రం అయింది;

మంత్ర దండం, maMtra daMDaM
-n.
--magic wand;

మంత్రసాని, maMtrasAni
-n.
--midwife; a native nurse specializing in child delivery; (lit.) a woman who works secretly, i.e., behind the doors;

మంత్రాంగ సభ, maMtrAMgasabha
-n.
--council;

మంత్రి, maMtri
-n.
--(1) minister;
--(2) queen in chess;

మందం, maMdaM
-n.
--(1) slow; lazy; dull; inert;
--(2) thickness;

మంద, maMda
-adj.
--dull; not sharp;
-n.
--herd; flock; colony; troop; mob; drove; crowd;
---ఆవుల మంద = herd of cows.

మందగతి, maMdagati
-n.
--slow motion;

మందగామి, maMdagAmi
-n.
--slow moving thing;

మందగించు, maMdagiMcu
-v. i.
--(1) slow down; thing; decline;
--(2) become dull;

మందడి గోడ, maMdaDi gODa
-n.
--partition wall;

మందడి ప్రమేయం, maMdadi pramEyaM
-n.
--[math.] In number theory, the partition function {\displaystyle p(n)}p(n) represents the number of possible partitions of a non-negative integer {\displaystyle n}n. For instance, {\displaystyle p(4)=5}{\displaystyle p(4)=5} because the integer {\displaystyle 4}4 has the five partitions {\displaystyle 1+1+1+1}{\displaystyle 1+1+1+1}, {\displaystyle 1+1+2}{\displaystyle 1+1+2}, {\displaystyle 1+3}1+3, {\displaystyle 2+2}2+2, and {\displaystyle 4}4.
--[phys.] In physics, a partition function describes the statistical properties of a system in thermodynamic equilibrium;

మందమతి, maMdamati
-n.
--dunce; dull-witted; తమందం;

మందమరుపు, maMdamarupu
-n.
--absent-mindedness; forgetfulness;

మందరస్థాయి, maMdarastAyi
-n.
--[music] half an octave below the main octave;

మందల, maMdala
-n.
--limit; boundary; % in e2t

మందలించు, maMdaliMcu
-n.
--rebuke; reprimand;

మందవాయువు, maMdavAyuvu
-n.
--inert gas; also స్తబ్దవాయువు;

మందసం, maMdasaM
-n.
--chest; box; safe;

మందాకిని, maMdAkini
-n.
--the legendary river in Heaven which fell to the Earth to be known as the Ganges; in this context, the heavenly river is identified with the Milkyway;

మందార, maMdAra
-n.
--Hibiscus; China rose; shoe flower; [bot.] Hibiscus rosa sinensis; Calotropis gigantea; దాసాని;
-- జూకా మందార = Japanese Lantern; [bot.] Hibiscus schizopetalus of the Malvaceae family;


మంది, maMdi
-n.
--crowd; people;
---మంది ఎక్కువైతే మజ్జిగ పల్చన = as the crowd grows, the buttermilk gets thinner.
---ఎంత మంది? = how many people?

మందిరం, maMdiraM
-n.
--(1) house;
--(2) temple; shrine;

మందీమార్బలం, maMdImArbalaM
-n.
--retinue; main troops and reserve troops;

మందు, maMdu
-n.
--(1) medicine; drug;
-- మోతాదులో తినేది మందు; మూలికలతో (వృక్షజాతుల నుండి) తయారు చేసినది మందు; ఓషధి అంటే మూలిక; ఓషధులతో తయారయినది ఔషధం; మాను నుండి తయారు చేసినది మాకు; మందు మాఁకు అన్నప్పుడు "మాఁకు" పదానికి చెట్టు బెరడో, వేరో అనుకోవచ్చు.
--(2) cure; remedy;
--(3) as a slang, alcoholic beverage;
---వాడు మందు కొట్టేడు = he had a couple of drinks.

మందుబాబులు, maMdubAbulu
-n.
--drug lords; powerful bosses who illegally deal in illicit and dangerous drugs;

Part 5: మ - ma

మకరం, makaraM
-n.
--crocodile; alligator;

మకరందం, makaraMdaM
-n.
--nectar; nectar of flowers;

మకరరాశి, makararASi
-n.
--Capricorn, the constellation; one of the twelve signs of the Zodiac; (note.) literally Capricorn means antelope or goat, and the Telugu name Makara means a crocodile; apparently there has been an error in translation;

మకర రేఖ, makara rEkha
-n.
--Tropic of Capricorn;

మకర సంక్రమణం, makara saMkramaNaM
-n.
--entrance of the Sun into the Zodiacal sign Capricorn;

మకాం, makAM
-n.
--temporary lodging; camp; halting place;

మకిలి, makili
-n.
--dirt; grime; tarnish;

మక్కీకి మక్కీగా, makhIki makhIgA
- idiom
-- verbatim; an exact copy;
-- ఉన్నది ఉన్నట్లుగా; యధాతధంగా;

మక్కువ, makkuva
-n.
--affection;

మక్కె, makke
-n.
--bone;

మక్షికం, makshikaM
-n.
--fly; house fly;

మక్షిక డింభం, makshika DimbhaM
-n.
--maggot;

మగ, maga
-adj.
--male;

మగడు, magaDu
-n.
--(1) husband;
--(2) male person;

మగవాడు, magavADu
-n.
--man; male; guy; husband; see also మొగవాడు;

మగవారు, magavAru
-n. pl.
--men; males; guys; husbands;

మగత, magata
-n.
--doze; drowsiness;

మగతనం, magatanaM
-n.
--(1) masculinity; manliness;
--(2) bravery;

మగసిరి, magasiri
-n.
--masculinity;

మగపంతం, magapaMtaM
-n.
--male chauvinism;

మగ్గం, maggaM
-n.
--loom;

మగాడు, magADu
-n.
--male; brave person; husband;

మగువ, maguva
-n.
--woman;

మఘ, magha %updated
-n.
--(1) Alpha Leonis; Regulus; Yoga tara of the tenth lunar mansion; located in the constellation Leo;
--(2) The tenth of the 27 star groups (or asterisms or lunar mansions) of the Hindu calendar;

మచ్చ, macca
-n.
--blemish; scar; mottle; a spot caused by a healed injury;
---పుట్టుమచ్చ = mole; birthmark.

మచ్చిక, maccika
-n.
--tameness; attachment;

మచ్చు, maccu
-n.
--sample; specimen; model;
---మచ్చు చూపించవోయ్‍ = show a sample.

మజ్జ, majja
-n.
--marrow; మూలగ;

మజాకా, majAkA
-n.
--joke; jest;

మజిలి, majili
-n.
--sojourn; way-ward stop; brief stopover in a journey;

మజ్జిగ, majjiga
-n.
--buttermilk;

మజూరీ, majUrI
-n.
--day wages paid to a goldsmith;

మట్టం, maTTaM
-n.
--(1) level;
--(2) leveling instrument used by masons;
---నేల మట్టం = ground level.
---సముద్ర మట్టం = sea level.
---సగటు సముద్ర మట్టం = mean sea level; ససమట్టం.

మట్ట, maTTa
-n.
--[bot.] frond; bough of a palm tree; leaf of a palm tree;
-- a fern leaf;

మట్టగిడస, maTTagiDasa
-n.
--mud minnow; mud skipper; a type of fish that lives in muddy water;

మట్టి, maTTi
-n.
--(1) soil; dirt;
--(2) ground;

మట్టిచెట్టు, maTTi ceTTu
-n.
--[bot.] Terminalia arjuna;
-- తెల్ల మద్ది;

మట్టినూనె, maTTinUne
-n.
--crude oil; petroleum; శిలతైలం;

మట్టు, maTTu
-n.
--a place holder for round-bottomed pots or flasks; a support;
-v. t.
--to step on;

మట్టుకు, maTTuku
- adv.
-- as far as; up to;
-- అంత మట్టుకు = as far as; up to;
-- ఇంత మట్టుకు = this far;
-- ఎంత మట్టుకు? = how far?;

మట్టుబచ్చలి, maTTubaccali
-n.
-- [bot.] Atriplex hortensis Linn.; see also దుంప బచ్చలి; ఉపోదకం;

మట్టెలు, maTTelu
-n.
--a pair of toe rings, usually made of silver and worn by married women;

మడచు, maDacu
-v. t.
--fold; crease; pleat;

మడత, maData
-n.
--fold; crease; pleat;

మడతపిన్ను, maDatapinnu
-n.
--(1) staple;
--(2) folding clip;

మడి, maDi
-adj.
--sacral;
---మడిబట్ట = sacral cloth; clothing that was ceremoniously cleaned for the purpose of maintaining a clean environment during acts like cooking, worshiping, etc.
-n.
--(1) paddy; rice paddy;
--(2) plot of land prepared for seeding;
--(3) soil around a plant prepared to hold water;
--(4) kosher; the customary rules of maintaining cleanliness associated with the preparation of food, storage of food, etc.

మడ్డి, maDDi
-n.
--sediment; precipitate; scum; dregs; a layer of substance that settles to the bottom of a liquid;

మడ్డిపాలు, maDDipAlu
-n.
--(1) rich milk;
--(2) latex; gummy juice secreted from plants;

మడుగు, maDugu
-n.
--(1) pond; lake; puddle; pool;
-- (2) Clothing that was washed and dried; a clean cloth;
---అడుగులకి మడుగులు ఒత్తడం = spreading a clean cloth on the ground as a person walks on it as a mark of respect;
---పండగపూట కూడ పాత మడుగేనా? = old clothing on a festive day?

మణి, maNi
-n.
--(1) a gem, believed to be in the hood of a king cobra;
--(2) snake-stone, a "stone" believed to have magical powers in neutralizing the ill effects of snake venom; there is no scientific evidence to back up either of these claims;
--(3) any precious stone;
--(4) as a suffix, this denotes unrivaled excellence, such as సుందరీమణి - the loveliest of women;
--(5) wrist;

మణికట్టు, maNikaTTu
-n.
--wrist; మనికట్టు;

మణిశిల, maNiSila
-n.
--sulfur;

మణుగు, maNugu
-n.
--a measure of weight in pre-independence India; 1 మణుగు = 8 వీశలు = 40 సేర్లు = 960 తులాలు;

మణేలా, maNElA
-n.
--the nine piece in a deck of playing cards;

మతం, mataM
-n.
--(1) opinion;
--(2) religion;

మతకం, matakaM
-n.
--deception;

మతలబు, matalabu
-n.
--topic; content; purport; intent; news;

మత్సరం, matsaraM
-n.
--envy;

మతాబా, matAbA
-n.
--roman candle; a kind of fireworks;

మతి, mati
-n.
--mind;

మతుబర్థకం, matubarthakaM
- n.
- [gram.] a particle attached to the end of a word to indicate posession;
-- కలవాడు, కలది, మంతుడు, వంతుడు, కాడు, కత్తె, మొదలగునవి;

మత్తు, mattu
-n.
--intoxication;

మత్తుమందు, mattumaMdu
-n.
--intoxicating drug; anesthetic drug;

మథనము, mathanamu
-n.
--churning;

మదం, madaM
-n.
--fat; arrogance; conceit;

మదనగింజలు, madana giMjalu
-n.
--Linseed; [bot.] Linum usitatissimum;

మదనము, madanamu
- n.
-- (1) wax; (2) thorn apple; Indian nightshade; Beladona;

మద్దత్తు, maddattu
-n.
--backing; support;

మద్యం, madyaM
-n.
--any intoxicating drink like wine or liquor; మద్యసారం;

మదుపు, madupu
-n.
--(1) investment;. venture capital;
--(2) support;

మదాం, madAM
-n.
--(1) madam,
--(2) the Queen in a deck of playing cards;

మదాత్యం, madAtyaM
-n.
--alcoholism; % to e2t

మద్ది, maddi
-n.
--[bot.] Terminalia glabra; Mentaptera arjuna; there are many other varieties of this tree;

మద్ది చెట్టు, maddi ceTTu
-n.
--(1) Indian mulberry; [bot.] Morinda citrifolia, of the coffee bean family (the Rubiaceae);
---తెల్ల మద్ది = [bot.] Terminalia arjuna of the Combretaceae (బాదం) family;
---నాటు బాదం = [bot.] Terminalia Terminalia catapa;
-- (2) [bot.] Morinda citrifolia belonging to the coffee bean family (the Rubiaceae). This is called the Indian Mulberry.
---మొలఘ;

మదుం, maduM
-n.
--(1) sluice; waterway; spillway; (2) waterway under a street;
--same as మదుగు; అనుకదనము; అనుకు; తొళక;

మద్దెల maddela
-n.
--small drum used in Indian classical music;

మధ్యంతర, madhyaMtara
-adj.
--interstitial; intermediate; midterm;

మధ్య, madhya
-adj.
--middle; median;

మధ్యజీవ యుగం, madhyajIva yugaM
-n.
--Mesozoic era;

మధ్యధరా సముద్రం, madhyadharA samudraM
-n.
--Mediterranean sea;

మధ్యమం, madhyamaM
-n.
--(1) middle one; median;
--(2) not so good; not so bad;
--(3) fourth musical note in a seven-note scale;

మధ్యమధ్య, madhyamadhya
-adv.
--now and then; from time to time;

మధ్యరకం, madhyarakaM
-adv.
--medium type;

మధ్యవర్తి, madhyavarti
-n.
--mediator; arbitrator;

మధ్యస్థంగా, madhyastaMgA
-adv.
--halfway;

మధ్యస్థ, madhyastha
-adj.
--intermediate;

మధ్యస్థాయి, madhyasthAyi
-n.
--[music] main octave;

మధ్యావరణం, madhyAvaraNaM
-n.
--mesosphere;

మధ్యాహ్నం, madhyAhnaM
-n.
--afternoon; strictly, fron noon to 4.00 PM;

మధ్యాహ్న రేఖ, madhyAhna rEkha
-n.
--celestial meridian; The Great Circle that goes through the zenith of the observer and the poles of the celestial sphere;

మధుకరం, madhukaraM
-n.
--bee; (lit.) manufacturer of honey;

మధుమూత్రం, madhumUtraM
-n.
--diabetes; (lit.) sweet urine;
-- మధు అంటే తేనె కానీ అన్ని తియ్యటి పదార్థాలకూ మధు శబ్దం వర్తిస్తుంది. మేహము అంటే మూత్రము, మూత్ర వ్యాధి, మూత్ర విసర్జనము అని శబ్దార్థ చంద్రిక చెప్పింది.

మధుపర్ణిక, madhuparNika
-n.
--indigo plant; also నీలిమొక్క;

మధుమేహం, madhumEhaM
-n.
--diabetes mellitus;

మధువు, madhuvu
-n.
--(1) wine;
--(2) nectar of flowers;
--(3) honey;

మధూకం, madhUkaM
-n.
--Butter tree; Mahwa tree; [bot.] Bassia latifolia; the flowers are used to make a wine and seeds are used to make oil; also ఇప్ప;

మధూకరం, madhUkaraM
-n.
--the tradition of students making a living by gathering food from households;

మనం, manaM
-pron.
--incl. we; (includes the person or persons addressed); (rel.) మేము;

మన, mana
-pos. adj.
--our;

మనకు, manaku
-pron.
--for us;

మననం, mananaM
-n.
--thinking reflection;

మనలో మన మాట, manalO mana mATa
-ph.
--just between us; just among us;

మనవి, manavi
-n.
--appeal; petition;
-pos. pron.
--ours;

మనవి చేయు, manavi cEyu
-v. i.
--make an appeal; petition;

మనస్తత్త్వ విశ్లేషణ, manastattva viSlEshaNa
- ph.
-- psychoanalysis; the process of analyzing dreams and hesitations using "free associations" promoted by Sigmund Freud; This is somewhat similar to Abhinava Gupta's "AbhijnAna theory;"

మనసా, manasA
-adv.
--whole-heartedly;

మనస్తాపం, manasthApaM
-n.
--distress; sorrow; grief;

మనస్సాక్షి, manassAkshi
-n.
--conscience;

మనస్వి, manasvi
-n.
--good-natured person;

మనస్సు, manassu
-n.
--mind; lower mind that collects sensory perceptions; short term memory;

మన్నన, mannana
-n.
--the social art of expressing respect by using plural to address a person or appending the suffix "gAru" to a name and so on;

మన్వంతరం, manvaMtaraM
-n.
--the Manu-Interval; according to Hindu belief, a Manu-Interval is fourteenth part of a Kalpa; each Manu-Interval is comprised of 71 and a fraction of Maha Yugas; The present age is called the Interval of Vaivasvata Manu;

మనికట్టు, manikaTTu
-n.
--wrist; carpus; see also మణికట్టు;

మనిషి, manishi
-n.
--human being; person;

మన్నించు, manniMcu
-v. i.
--show respect in addressing; use a respectful form of addressing;

మన్నించు, manniMcu
-v. t.
--pardon; excuse;

మన్నిక, mannika
-n.
--durability; endurance;

మన్నిటోజు, manniTOju
-n.
--mannitose; a sugar with the formula, C6H12O6;

మన్నిటోల్, manniTol
-n.
--mannitol; an alcohol with the formula C6H8(OH)6;

మనీషి, manIshi
-n.
--intellectual person; wise man; Homo Sapiens;

మను, manu
-v. i.
--survive; live; exist;

మనుగడ, manugaDa
-n.
--survival; living; life;

మనుగుడుపులు, manuguDupulu
- n.
-- the practice of a groom spending time at the in-law's place after wedding, presumably to eat well and get strong and virile;
-- మనువు అంటే పెళ్లి. కుడుపు అంటే తినిపించటం. పూర్వకాలం పెళ్లి అయిన తరువాత అల్లుడు అత్తగారింట్లోనే ఆరునెలలు వుండేవాడట. ఈ సమయంలో అతనికి చిన్నమెత్తు పని చెప్పరు. వీర్యవృద్దికరమైన ఆహారపదార్థాలు చేసి బాగా తినబెడుతుంటారు. దీనితో నవదంపతులు యిద్దరూ బాగా పుష్టిగా ఆరోగ్యవంతంగా తయారవుతారు. పెళ్లి అయింతర్వాత జరిగే మర్యాదలు కాబట్టి మనువు కుడుపు (మనుగుడుపు) అన్నమాట ఇదంతా. దీన్ని కొన్ని ప్రాంతాల్లో అల్లెం అంటారు;

మనుపాల, manupAla
-n.
--Linseed; [bot.] Wrightia antidysenterica;

మనుమడు, manumaDu
-n. m.
--grandson;

మనుమరాలు, manumarAlu
-n. f.
--granddaughter;

మనుగుడుపులు, manuguDupulu
- n.
-- the practice of a newly-wed groom spending time at the in-laws place for the purpose of eating well to gain weight and potency;
-- మనువు + కుడుపు

మనువాడు, manuvADu
- v. t.
-- to wed; to marry;

మనువు, manuvu
- n.
-- wedding;

మనుష్యుడు, manushyuDu
-n. m.
--man;

మన్ను, mannu
-n.
--soil; dirt; earth;
-v. i.
--last; endure;

మనోగతం, manOgataM
-n.
--intention;

మనోగతి, manOgati
-n.
--line of thought;

మనోజ్ఞ, manOj~na
-adj.
--pleasing; appealing; delightful;

మనోధర్మం, manOdharmaM
-n.
--(1) [music] improvisation; extempore addition of elements to a standard rendition of a song;
--(2) mentality;

మనోరంజితం, manOraMjitaM
-n.
--[bot.] Artabotrys odoratissima;

మనోరథము, manOrathamu
- n.
-- కోరిక; మనసే రథముగా గలది … బహువ్రీహి సమాసం.

మనోవర్తి, manOvarti
-n.
--(1) alimony; payments to a wife from a husband after a divorce; Maintenance; support; an allowance; stipend;
--(2) palimony; payments to a husband from a wife after a divorce;

మనోవాక్కాయకర్మలా, manOvAkkAyakarmalA
-adv.
--whole-heartedly; (lit.) by thought, word and deed;

మప్పిదాలు, mappidAlu
-n.
--thanks;

మబ్బు, mabbu
-n.
--cloud;

మభ్యపరచు, mabhyaparacu
-v. i.
--conceal with a view to deceive;

మమకారం, mamakAraM
-n.
--attachment; love; affection; fondness;

మమత, mamata
-n.
--interest or affection toward people or objects;

మమ్మల్ని, mammalni
-pron.
--us;

మమేకం, mamEkaM
- n.
-- inseparable;
-- కలిసిపోవటం; ఒకటైపోవటం; విడతీయలేని భాగం అవడం;
-- మమ + ఏకం = మమైకం ఔతుంది (మేక కాదు) - వృద్ధి సంధి;
-- మరొకరితో అవినాభావంగా -— అతడూ నేనూ ఒకటే, ఆ వస్తువు నేనూ ఒకటే అనన్న అర్థంలో వాడుతూ ఉంటాము. ఇది తెలుగువాళ్ల వాడుక. తప్పు కాదు;

మయం, mayaM
-suff.
--full of;

మయికం, mayikaM
-n.
--intoxication;

మయిలుతుత్తం, mayilututtaM
-n.
--copper sulfate; blue vitriol; also మయూరకం;

మయూరం, mayUraM
-n. m.
--peacock;

మయూరశిఖి, mayUrasikhi
-n.
--[bot.] Adiantum melanocaulum; Actiniopteris radiata;

మయూరి, mayUri
-n. f.
--peahen;

మర, mara
-n.
--screw; machine; mill;
---పిండిమర = flour mill; machine to grind grain into flour.
---నూనెమర = oil mill; machine to grind oilseeds into oil; see also గానుగ.

మరక, maraka
-n.
--stain (on a fabric); blot; smudge; spot; also blemish caused by dirt, grime, ink and so on; డాగు;
---రక్తపు మరక = blood stain.
---సిరా మరక = ink blot.

మరకట్టు, marakaTTu
-n.
--brake; a device to stop a rotating wheel;

మరకతం, marakataM
-n.
--emerald; (ety.) from Prakrit maragada; a bright green, transparent precious stone; green variety of beryl;
-- పచ్చ; దట్టమైన ఆకుపచ్చని రంగు గల ఒకానొక రత్నము;
-- మరకతశ్యామా - అంటే పచ్చ అనే రత్నపు ఛాయతో ఒప్పారుతున్న నలుపురంగు;

మరగాలు, maragAlu
-n.
--artificial leg; mechanical leg; prosthetic leg;

మరగించు, maragiMcu
-v. t.
--boil;

మరగు, maragu
-v. i.
--(1) get accustomed; get addicted;
--(2) boil;

మరచు, maracu
-v. i.
--forget;

మరణం, maraNaM
-n.
--death;

మరణించు, maraNiMcu
-v. i.
--die;

మరదలు, maradalu
-n.
--(1) wife's younger sister;
--(2) younger brother's wife;

మరమగ్గం, maramaggaM
-n.
--power loom; mechanical loom;

మరమరాలు, maramarAlu
-n.
--puffed rice;

మరమేకు, maramEku
-n.
--screw;

మరమ్మత్తు, marammattu
-n.
--repairing; mending; fixing;

మర్దనం, mardanaM
-v. t.
--rubbing; pounding; kneading; also మర్దనా;

మర్దనాలు, mardanAlu
-n.
--rubbing alcohol; isopropyl alcohol; see also మర్దనోలు;

మర్మం, marmaM
-n.
--(1) secret;
--(2) duplicity;

మర్మగర్భం, marmagarbhaM
- adj.
-- secretive; pregnant with a hidden message;
-- "ఈ మాటల వెనక ఏదో ఉంది " అనిపించేట్టు మాట్లాడడం మర్మ గర్భ సంభాషణ. తాను చెప్పేది అందరూ కాక తాను ఉద్దేశించిన వాళ్ల కే అర్థం అయ్యేట్టు మాట్లాడడం అది. మర్మం అంటే రహస్యం.
-- see also నర్మగర్భం;

మర్మస్థానం, marmasthAnaM
-n.
--vital place; secret place; the groin where sex organs are located;

మర్యాద, maryAda
-n.
--civility; courteousness; taking care of the needs of a guest; (ant.) అమర్యాద;

మరి, mari
-adv.
--time; turn; season;
---ఒక్కమరి = one time; once.

మరికొన్ని, marikonni
-n.
--few more;

మరిడివ్యాధి, mariDivyAdhi
-n.
--(1) cholera;
--(2) infectious disease;

మరిది, maridi
-n.
--(1) husband's younger brother;
--(2) a woman's younger sister's husband;

మరియొక, mariyoka
-adv.
--another;

మర్రిచెట్టు, marriceTTu
-n.
--banyan tree; [bot.] Ficus bengalensis; Ficus indica;

మరీచి, marIci
-n.
--ray of light;

మరీచిక, marIchika
- n.
-- mirage; an optical illusion caused by atmospheric conditions, especially the appearance of a sheet of water in a desert or on a hot road caused by the refraction of light from the sky by heated air;

మరుగు, marugu
-n.
--privacy; cover; shelter; screen;
---మరుగుదొడ్డి = latrine; urinal; toilet; rest room; powder room.

మరుగుజ్జు, marugujju
-n.
--dwarf;

మరునాడు, marunADu
-n.
--the next day;

మరులమాతంగి, marulamAtaMgi
-n.
-- [bot.] Xanthium strumarium Linn.;

మరులుదీగ, maruludIga
-n.
--[bot.] Xanthium orientalis;

మరువం, maruvaM
-n.
--sweet marjoram; [bot.] Majorana hortensis; Origanum majorana of the Labiatae (Mint) family;
-- [Sans.] ప్రస్థపుష్పకం;

మరుసటి, marusaTi
-adj.
--next; subsequent; following;

మర్సూపియం, marsUpiyaM
-n.
--pouch; bag; (as in a kangaroo's pouch);

మర్మేంద్రియాలు, marmEMdriyAlu
-n. pl.
--genitals; the sex organs;

మరాటితీగ, marATitIga
-n.
--[bot.] Spilanthes acmella;

మరిగ, mariga
- n.
-- a cup made of stone;

మరొక, maroka
-adv.
--another;

మరొకసారి, marokasAri
-adv.
--(1) once more;
--(2) some other time;

మరొక్కసారి, marokkasAri
-adv.
--one more time; encore;

మలం, malaM
-n.
--feces; excrement; stool; dung;

మలచు, malacu
-v. t
-- mold; shape; give shape to;

మలబద్ధం, malabaddhaM
-n.
--constipation; (rel.) అజీర్ణం;

మలబార్ చింతపండు, Malabar tciMtapaMDu
- n.
-- Malabar tamarind; [bot.] Garcinia cambogia;
-- 10 నుంచి 20 మీటర్ల ఎత్తు పెరిగే ఈ చెట్టు నుంచి పండిన కాయల్ని కోసి, తోలు వేరుగా చేసి, తోలును ఎండ బెట్టి సుగంధ ద్రవ్యంగా వాడతారు. ఎండ బెట్టగా వచ్చిన నల్లటి చింతపండు పోలిన పదార్థాన్ని మందుల తయారీ వాడతారు. వీటి కాయలు పండినపుడు పసుపురంగులో వుండి కాయల మీద గాడులు ఉంటాయి. 6 నుంచి 8 దాకా విత్తనాలుంటాయి. విత్తనాల చుట్టు అరిల్ అనే ఒక రకమైన కణజాలం వుంటుంది. దీని ప్రాముఖ్యాన్ని వెలుగులోకి తెచ్చాక మలబార్ చింతపండు విలువ అనేక రెట్లు పెరిగింది;

మలమల, malamala
-adv.
--fiercely; violently;

మలయమారుతం, malayamArutaM
-n.
--gentle fragrant breeze; the Malabar breeze;

మలయా ఏపిల్, malayA apple
- n.
-- [bot.] Syzygium malaccense of the Myrtaceae family;
-- మలయా యాపిల్ పళ్లను మన ప్రాంతంలో గులాబ్ జామూన్ పళ్లు అని కూడా అంటారు. వీటి పూలు పౌడర్ పఫ్ (Powder Puff) లాగా అనిపిస్తాయి. కొన్ని పూలు తెల్లగా ఉంటే ఇంకొన్ని ఎర్రగా గులాం (గులాల్) రంగులోనూ, కొన్ని రక్త వర్ణం లోనూ ఉంటాయి. పూల రంగును బట్టే కాయల రంగు ఉంటుంది. ఈ పండ్లనుంచి కొన్ని దేశాలలో వైన్ (Wine) తయారు చేస్తారు. మలేషియా, ఆస్ట్రేలియాలు ఈ పండ్ల మొక్క తొట్టతొలి జన్మస్థానాలు. ఇక సాధారణ నేరేడు వృక్షం శాస్త్రీయ నామం Syzygium cumini కాగా ఇదే కుటుంబానికి చెందిన లవంగ వృక్షం శాస్త్రీయనామం Syzygium aromaticum;

మలవిసర్జన, malavisarjana
-v. i.
--emptying of the bowels; defecation;

మల్లశాల, mallaSAla
-n.
--gymnasium;

మలి, mali
-adj.
--next; second;

మలినం, malinaM
-n.
--dirt; filth; pollution;

మలామా, malAmA
-n.
--plating; plating of gold or silver;

మలారం, malAraM
-n.
-- (1) rack; holder; a cord on which bangles are held for display; (2) rake; a rough broom used for sweeping streets or gathering leaves;
---గాజుల మలారం = a cylindrical tube or wire on which bangles are strung together for easy display and dispensation;

మలు, malu
-adj.
--pref. second; (rel.) తొలి; మలి;;
---మలుచూలు = second pregnancy.

మలుచు, malucu
-v. t.
--mold; create by molding stone, clay, etc.

మల్లె, malle
-n.
--jasmine; [bot.] Jasminum officinalis;
-- సిరిమల్లె = Star Jasmine; [bot.] Trachelospermum jasminoides of the Apocynaceae family; దీని రేకలు బాగా విచ్చుకుని ఉంటాయి;,
-- మరుమల్లె, బొండుమల్లె; సన్నజాజి; విరజాజి; కాగడా మల్లె; వగైరాలు మల్లెలలో రకాలు; రేకలు ఎంత ఒత్తుగా ఉన్నాయో, ఎంతలా విచ్చుకుంటాయో వగైరాలలో తేడాలు;Pass
-- జూకా మల్లె = Pink Passion Flower); [bot.] Passiflora incarnata of the Passifloraceae family;

మళ్లా, maLlA
-adv.
--(1) again;
--(2) however; yet;

మళుపు, maLupu
-n.
--turn; turning;

మళ్లు, maLlu
-v. i.
--turn;

మళ్లించు, maLliMcu
-v. t.
--turn; divert;

మసక, masaka
-adj.
--dim; not clear visually; translucent;

మస్తకం, mastakaM
-n.
--head;

మసాలా, masAlA
-n.
--a special mixture of spices;

మసాలా ఆకు, masAlA Aku
-n.
--[bot.] Pimenta dioica;

మస్కాకొట్టు, maskAkoTTu
-v. i.
--cheat; cheat by flattering;

మసి, masi
-n.
--soot; (rel.) నుసి = ashes; ash covering on charcoal;

మసిపాతలో మాణిక్యం, masipAtalIO mANikyaM
- ph.
- diamond in the rough; unrecognized and hidden talent;

మస్తిష్కం, mastishkaM
-n.
--brain;
---మస్తిష్కం = cerebrum.
---అనుమస్తిష్కం = cerebellum.

మసీదు, masIdu
-n.
--mosque; a place of worship for people of Islamic faith;

మస్తుగా, mastugA
-adv.
--plentifully; abundantly;

మసూచికం, masUcikaM
-n.
--smallpox; variola;
-- స్పోటకం; (rel.) ఆటలమ్మ;

మసోలీ, masOlI
-n.
--mausoleum; a magnificent tomb; named after the tomb of King Mausolus of fourth century B.C.;

మహజరు, mahajaru
-n.
--petition;

మహత్, mahat
-adj.
--pref. long; great; big; high;

మహత్తర, mahattara
-adj.
--longer; greater; bigger; higher; taller;

మహత్వం, mahatvaM
-n.
--greatness; superiority;

మహా, mahA
-adj.
--pref. long; great; big; high; (ant.) లఘు = abridged; short;

మహాసముద్రం, mahAsamudraM
-n.
--ocean;

మహాక్షితి, mahAkshiti
-n.
--one followed by 21 zeros;

మహాక్షోణి, mahAkshONi
-n.
--one followed by 16 zeros;

మహాక్షోభం, mahAkshObhaM
-n.
--(1) the great suffering;
--(2) one followed by 23 zeros;

మహాఖర్వం, mahAkharvaM
-n.
--ten trillion; one followed by 13 zeros in the traditional Indian method of counting;

మహాగొనీ, mahAgonI
-n.
--mahogany; [bot.] Sweitenia mahogani;

మహాత్మ్యము, mahAtmyaMu
-n.
--greatness;

మహానింబ, mahAniMba
-n.
--Pusian lilac; a plant closely related to neem; [bot.] Melia azaderach;

మహానిధి, mahAnidhi
-n.
--(1) the great treasure;
--(2) one followed by 25 zeros in the traditional Indian method of counting;

మహాపద్మం, mahApadmaM
-n.
--(1) the great lotus;
--(2) one followed by 15 zeros in the traditional Indian method of counting;

మహాబీర, mahAbIra
- n.
-- [bot.] Hyptis suaveolens;
-- తులసి, చియా జాతి మొక్క; రాత్రి నానబెట్టి ఉదయాన్నే తింటే మోకాళ్ళ నొప్పులు తగ్గిపోతాయి అని అంటారు. సబ్జా గింజలు నానితే ఎలా ఉంటుందో అలాగే ఈ మహాబీర గింజలు కూడా ఉంటాయి;

మహాప్రస్థానం, mahAprasthAnaM
-n.
--great journey; journey leading to enlightenment;

మహాభూరి, mahAbhUri
-n.
--(1) the great big one;
--(2) one followed by 34 zeros;

మహాయుగం, mahAyugaM
-n.
--the Great Yuga; according to Hindu belief, the Great Yuga is comprised of Krita, Treta, Dvapar and Kali Yugas, Duration of a Maha Yuga is ten times that of Kali Yuga, namely, 4, 320, 000 years;

మహావృత్తం, mahAvRttaM
-n.
--Great Circle; circle formed on the surface of a sphere, such as the Earth, by the intersection of a plane that passes through the center of the sphere;

మహాశంఖం, mahASaMkhaM
-n.
--(1) the great conch shell;
--(2) one followed by 19 zeros in the traditional Indian method of counting;

మహాశయుడు, mahASayuDu
-n.
--a person with highly regarded opinion;

మహిమ, mahima
- n.
-- (1) greatness; (2) the power of working miracles;

మహిళ, mahiLa
-n.
--woman; (lit.) one who charms by her wiles and graces;

మహిషం, mahishaM
-n. m.
--he buffalo;

మహిషాక్షి, mahishAkshi
-n.
--[bot.] Balsamodendron agallocha;

మహిషి, mahishi
-n. f.
--she buffalo;

మహీంద్రుడు, mahIMdruDu
- n.
-- king; lord of the land; see also మహేంద్రుడు;
-- మహీ + ఇంద్రుడు = మహీంద్రుడు = భూ పాలుడు = రాజు; (సవర్ణ దీర్ఘ సంధి)

మహేంద్రుడు, mahEMdruDu
- n.
-- Indra; lord of the heavens;
-- మహా + ఇంద్రుడు = మహేంద్రుడు = గొప్ప వాడైన ఇంద్రుడు (గుణ సంధి)

మహోదరం, mahOdaraM
-n.
--ascites; (lit) means swelling of the abdominal area; refers to accumulation of fluid in the abdominal (peritoneal) cavity; The most common cause of ascites is cirrhosis of the liver; Treatment of ascites depends on its underlying cause;
-- edema; dropsy; An old term for the swelling of soft tissues due to the accumulation of excess water; In years gone by, a person might have been said to have dropsy;
-- (rel.) కడుపు ఉబ్బరం means flatulence;

%మాం - mAM, మా - mA

మాండలికం, mAMDalikaM
-n.
--dialect; the version of a language predominantly used in a geographical region;
--- వర్గ మాండలికం = class dialect
--- ప్రాంతీయ మాండలికం = regional dialect; ఉదా: ఉర్ల గడ్డలు — బంగాళా దుంపలు;
--- వైయక్తిక వ్యవహార మాండలికం = idiolect

మాంత్రికుడు, mAMtrikuDu
-n. m.
--(1) magician;
--(2) conjurer;
--(3) sorcerer;

మాంద్యం, mAMdyaM
-n.
--laziness; dullness; weakness; inactivity;

మాంసం, mAMsaM
-n.
--meat; flesh;
---ఆవుమాంసం = beef; the flesh of a cow.
---కుళ్లిన మాంసం = carrion.
---మేకమాంసం = mutton; the flesh of a goat.
---పందిమాంసం = pork, ham, bacon.
---లేడిమాంసం = venison.
---మనిషిమాంసం = flesh.

మాంసకృత్తులు, mAMsakRttulu
-n. pl.
--proteins; ప్రాణ్యములు;

మాంసరోహిణి, mAMsarOhiNi
-n.
--Indian redwood; (lit.) healer of flesh; [bot.] Soymida febrifuga;

మాంసాహారి, mAMsAhAri
-n.
--(1) non vegetarian;
--(2) carnivore;

మా, mA
-pos. pron. pl.
--our;

మాకా, mAA,
- n.
-- Macaw; a large parrot-like bird native to S. America; [bio.] Ara ararauna of the Psittacidae family;

మాకు, mAku
-pron.
--for us;
-n.
--(1) tree; tree trunk; చెట్లు పెద్దవై గట్టి బోదెతో ఉంటే “మాను/మాకు” అంటారు. మానుకట్టడమనేది అన్ని చెట్లకూ వర్తించే లక్షణంకాదు.
--(2) medicine; drug; (esp.) herbal medicine; వృక్షజాతుల నుండి తయారు చేసినది మందు; మాను నుండి తయారు చేసినది మాకు;

మాగాణి, mAgANi
-n.
--(1) a fertile land with plenty of water resources;
--(2) wet cultivation; నంజె;

మాగు, mAgu
-v. i.
--ripen fully;

మాఘం, mAghaM
- n.
-- (1) the name of the eleventh month of the Telugu calendar; (2) a classical Sanskrit literary work written my Maagha; the book deals with the story of Krishna killing Sisupala during the Rajasuya Yaga performd by Yudhisthara; The offiial title of the book is Sisupalavadha (శిశుపాలవధ). మల్లినాథసూరి దీనికి వ్యాఖ్యానము చేసి ఉన్నాఁడు. అది సర్వంకషము అనఁబడును. "దండినః పదలాలిత్యం భారవేరర్థ గౌరవమ్‌ ఉపమాకాళిదాసస్య మాఘస్యేతే త్రయోగుణాః" అని విద్వాంసులు మాఘమును మిక్కిలి శ్లాఘింతురు;

మాచిపత్రి, mAcipatri
-n.
--sweet wormwood; [bot.] Artemisia indica; 'Artemisia absinthum;
--the active ingredient of this plant, Artemisinin, is known to have a curative effect in treating malaria; This medicinal aromatic herb, while native to Europe, grows readily across various climates, including parts of Asia, Africa, South America, and the United States;

మాజీ, mAjI
-adj.
--former; erstwhile; late; ex-;

మాట, mATa
-n.
--word; pledge;

మాటకారి, mATakAri
-n.
--clever speaker;

మాటవరసకి, mATavarasaki
-adv.
--for instance; for example; just for the sake of discussion;

మాట్లాడు, mATlADu
-v. i.
--speak; talk; converse;

మాటిమాటికీ, mATimATikI
-adv.
--again and again;

మాటు, mATu
-n.
--weld; welded patch; soldered patch;

మాటున, mATuna
-adv.
--behind; hidden by; screened by;

మాటుమణుగు, mATumaNugu
-v. i.
--quiet down; become quiet;

మాడ, mADa
-n.
--fontanel; soft central part on the top of an infant's head;

మాడు, mADu
-v. i.
--(1) scorch; sear; burn;
--(2) suffer from hunger pangs;
- n.
-- anterior fontanelle; పసిపిల్లల నడినెత్తి మీద ఉండే మెత్తటి భాగం;

మాణిక్యం, mANikyaM
-n.
--ruby; one of the nine gems or semi-precious stones;
--కెంపు;
-- మాణిక్యం అన్నది సంస్కృత పదం. అది కెంపుకు పర్యాయ పదమే. "మాణిక్య వీణాముపలాలయంతీం, మదాలసాం మంజుల వాగ్విలాసాం" అన్న కాలిదాస కృత దేవీ స్తోత్రం వినే ఉంటారు. కన్నడ భాషలో కెంపు అన్న మాట మాణిక్యానికే కాక 'ఎరుపు రంగు' అన్న అర్థంలో కూడా వాడుతారు. కెంపు యొక్క నాణ్యతను, రంగులోని స్వచ్ఛతను బట్టి 'పద్మ రాగం', 'కురువిందం', 'సౌగంధికం', 'నీలగంధి' అన్న పేర్లతో కూడా పిలుస్తారు;

మాతగొరక, mAtagoraka
-n.
--Rice Fish;

మాతృ, mAtR
-adj.
--mother;

మాతృక, mAtRka
-n.
--source; original of a written work;

మాతృగోళం, mAtRgOLaM
-n.
--mother planet;

మాతృత్వం, mAtRtvaM
-n.
--motherhood;

మాతృభాష, mAtRbhAsha
-n.
--mother tongue;

మాతృభూమి, mAtRbhUmi
-n.
--mother land;

మాతృస్వామ్యం, mAtRsvAmyaM
-n.
--matriarchy the system where the female heads the family;

మాత్ర, mAtra
-n.
--(1) dimension;
--(2) pill; dose;
--(3) syllable;
--(4) duration of time necessary to snap the fingers; duration of time necessary utter a short vowel;
---ఏకమాత్రకం = one-dimensional.
---మూడు మాత్రలు ఒక మోతాదు = three pills is one dose.

మాత్రా ఛందం, mAtrA chaMdaM
-n.
--a prosody that stipulates a strict and specific sequence of short and long characters,

మాత్రుక, mAtruka
-n.
--[math.] matrix; % to e2t

మాదకం, mAdakaM
-n.
--liquor; alcoholic beverage;

మాదక, mAdaka
-adj.
--intoxicating; stupefying;

మాదీఫలం, mAdIphalaM
-n.
--a citrus fruit used in Ayurvedic medicine; [bot.] Citrus medica; దబ్బపండు;

మాది, mAdi
-pos. pron. pl.
--ours;

మాదిరి, mAdiri
-n.
--sample; model;

మాధవి, mAdhavi
-n.
--a white flowering creeper; [bot.] Hiptage madablota; Gaertnera racemosa;

మాధ్యమిక, mAdhyamika
-adj.
--middle;

మాధ్వీకం, mAdhvIkaM
-n.
--a wine made from the ippa flower;

మాధుర్యం, mAdhuryaM
-n.
--sweetness;

మానం, mAnaM
-n.
--(1) a table of weights and measures;
--(2) measure;
--(3) personal and private honor; dignity;

మానచిత్రం, mAnacitraM
-n.
--map % to e2t

మానదండం, mAnadaMDaM
-n.
--measuring rod;

మాననీయ, mAnanIya
-adj.
--respectable; deserving honor; venerable;

మానభంగం, mAnabhaMgaM
-n.
--(1) rape;
--(2) dis-robing by force; loss of personal honor;

మానవ వనరులు, mAnava vanarulu
-n.
--human resources;

మానవత్వం, mAnavatvaM
-n.
--humanity;

మానవాతీత, mAnavAtIta
-adj.
--superhuman;

మానవాళి, mAnavALi
-n.
--humanity; mankind; the human race;

మానవుడు, mAnavuDu
-n.
--human being; Homo Sapiens; man;

మానస, mAnasa
-adj.
--mental;

మానసిక, mAnasika
-adj.
--psychological; mental;

మాన్య, mAnya
-adj.
--honored; venerable;

మాన్యం, mAnyaM
-n.
--(1) land;
--(2) land given by a ruler on a quit-rent, for a favorable tenure, or as a gift for services rendered;

మానిక, mAnika
-n.
--a volumetric measure used in pre-independence India; 1 మానిక = 1 సేరు = 2 తవ్వలు = 4 సోలలు;

మాను, mAnu
-n.
--tree trunk;
-v. i.
--(1) heal;
--(2) suspend; quit;
-v. t.
--stop doing; put a stop to;

మానుగాయ, mAnugAya
-n.
--olive; a small fruit tha grows in the Mediterranian area;

మానుప్పు, mAnuppu
-n.
--carbonate of potash;

మానుపెండలం, mAnupeMDalaM
-n.
--[bot.] Manihot utilissima;

మానుపసుపు, mAnupasupu
-n.
--[bot.] Cosinium fenestratum;

మాన్యులు, mAnyulu
-n.
--honorable person; when used in front of a name, a title equivalent to "Honorable";

మాపకం, mApakaM
-n.
--(1) measuring instrument; meter;
--(2) destruction;
ఉష్ణమాపకం = thermometer.
అగ్నిమాపక దళం = crew of firefighters.

మాపు, mApu
-v. t.
--make dirty; soil; make something to look like it has been used;
-n.
--the tendency to get soiled or dirty;
ఈ రకం రంగు బట్ట మాపు ఓర్చుతుంది = this type of colored cloth can withstand the tendency to get soiled or dirty.

మాబీర, mAbIra
-n.
--[bot.] Ajuga disticha;

మాభేరి, mAbhEri
-n.
--Malabar batmint; [bot.] Anisomeles malabarica;

మామ, mAma
-n.
--(1) maternal uncle;
--(2) father-in-law;

మామ్మ, mAmma
-n.
--(1) grand mother; father's mother;
--(2) any old lady;

మామిడల్లం, mAmiDallaM
-n.
--mango ginger; a tuber that tastes like mango and looks like ginger; [bot.] Curcuma amada of the Zingiberaceae family; this is related more to turmeric than to either mango or ginger;

మామిడి చెట్టు, mAmiDi ceTTu
-n.
--mango tree; [bot.] Mangifera indica;
-- [Sans.] రసాలం;

మామిడి పండు, mAmiDi paMDu
-n.
--mango fruit; [bot.] Mangifera indica;
-- రత్నగిరి (Alphonso); కేసరి; దశేరి; హిమసాగర్; బాదామి; బంగినపల్లి; తోతపురి; మల్గోబా; ఇమామ్ పసంద్; అమరపాలి; మల్లిక; ముంత మామిడి; కొత్తపల్లి కొబ్బరి; పెద్ద రసాలు; చిన్న రసాలు; చెరుకు రసాలు; సువర్ణరేఖ; నీలాలు;

మాయ, mAya
-n.
--(1) placenta;
--(2) illusion; trick; artifice; deceit; sorcery; jugglery; the unreal stuff; that which is ephemeral;
--(3) the power of God that creates, preserves and destroys the Universe;
--(4) spiritual ignorance; (ety.) మా = not, య = this;

మాయదారి, mAyadAri
-adj.
--deceitful; wretched;

మాయావి, mAyAvi
-n.
--cheater; conjurer;

మాయు, mAyu
-v. i.
--become dirty, soliled or stained;

మారకం, mArakaM
-n.
--(1) fatal sign; impending danger of death, big financial loss, or loss of reputation, as predicted by a horoscope;
--(2) fatality;
--(3) exchange; exchange rate;
---విదేశ మారకపు ద్రవ్యం = foreign exchange money.

మారటితల్లి, mAraTitalli
-n.
--step-mother;

మార్గం, mArgaM
-n.
--(1) way; path; route; track;
--(2) course of action;

మార్గదర్శి, mArgadarSi
-n.
--guide; heralder; one who shows the way;

మారాముచేయు, mArAmu cEyu
-v .i.
--behave obstinately;

మార్జాలం, mArjAlaM
- n.
-- cat;
-- పిల్లిని సంస్కృతంలో మార్జాలము అంటారు. 'మార్జనమ్' అంటే శుభ్రం చేసుకోవడము. కాబట్టి పిల్లి పేరులోనే ఉంది అది 'పరిశుభ్రమయినది ' అని.

మారు, mAru
-n.
--time; turn; occasion;

మారు, mAru
-v. i.
--change;

మారుగుళ్లదొడ్డి, mAruguLLladoDDi
-n.
--marshaling yard; switching yard; the place the bogies of a train are assembled and re-assembled into the specified sequence;

మారుపేరు, mArupEru
-n.
--alias; nickname; epithet;

మార్కులు, mArkulu
-n. pl.
--marks; points scored in an examination;

మార్చు, mArcu
-v. t.
--change; alter;

మార్పు, mArpu
-n.
--change; conversion; alteration;

మారేడు, mArEDu
-n.
--bael; hog plum; golden apple; [bot.] Aegle marmelos of the Rutaceae family;
-- The tree is considered to be sacred by the Hindus;
-- [Sans.] బిల్వ; సిరిఫలమ్;

మాల, mAla
-adj.
--belonging to one of the untouchable castes of India;
-n.
--(1) garland; wreath;
--(2) a stanza (in a poem) with four lines
--(3) one of the untouchable castes of India;

మాలకాకి, mAlakAki
-n.
--raven; a black crow;
-- బొంతకాకి; కాకోలం;

మాల గద్ద, mAla gadda,
- n.
-- the pariah kite; [bio.] Milvus migrans;

మాలతి, mAlati
-n.
--jasmine creeper; [bot.] Aganosma roxburghii; Aganosma caryophyllata; Jasmin grandiflorum;

మాల్కంగుని, mAlkaMguni
-n.
--[bot.] Celastrus paniculeta;

మాలాకారి, mAlAkAri
-n.
--(1) florist;
--(2) a person who makes garlands;

మాల్గాడీ, mAlgADI
-n.
--goods train;

మాలి, mAli
-n.
--gardener; తోటమాలి;

మాలిక, mAlika
- n.
-- a stanza in a poem with many lines;

మాలిన, mAlina
-suff.
--sans; without; devoid of; not; -less;
---అలవిమాలిన = beyond the reach of accomplishment;
---పనికిమాలిన = useless.
---బుద్ధిమాలిన = thoughtless.
---వల్లమాలిన = unreal;
---దయమాలిన = merciless;
---దిక్కుమాలిన = aimless; orphan;
---నీతిమాలిన = amoral;
---గతిమాలిన = directionless; trackless;
---సిగ్గుమాలిన = shameless;
---తెలివిమాలిన = thoughtless;

మాలిన్యం, mAlinyaM
-n.
--filth; foulness; pollutant; pollution;

మాలిమి, mAlimi
-n.
--(1) familiarity; getting used to;
--(2) navigator; pilot;

మాలీసు, mAlIsu
-n.
--(1) grooming; rubbing; cleaning; (2) kneading;

మాలు, mAlu
-- adj.
--- spoil; ruin; lose;

మావి, mAvi
-n.
--placenta; amniotic sac;

మాసం, mAsaM
-n.
--month;
--అమంత మాసం = the duration from one new moon day to the next new moon day, in one type of reckoning a month,
--పూర్ణిమాంత మాసం = the duration of time from one full moon day to the next full moon day, in one type of reckoning a month.

మాస, mAsa
-adj.
--monthly;

మాసిక, mAsika
-n.
--patch; patch on a garment;

మాసిపోవు, mAsipOvu
-v. i.
--become soiled; become dirty;

మాహిషం, mAhishaM
- n.
-- cow;
-- మాహిషం అనేది మూడో ఈత ఆవు; "మాహిషంచ శరచ్చంద్ర చంద్రికా ధవలం దధి" కాళిదాసు ఆభాణకానికి ఈ అర్థమే!

మింగు, miMgu
-v. t.
--swallow; devour;

మించు, miMcu
-v. t.
--surpass; exceed; excel; transgress;

మిక్కిలి, mikkili
-adj.
--much;

మిగులు, migulu
-n.
--(1) remainder; balance;
--(2) excess;
--(3) [math.] carry; (ant.) తగులు = deficit; borrow; in the decimal number system, for example, when two digits are added and if the sum exceeds ten, we put one of the digits of the total as the sum and the other digit is "carried" into the next higher position. Similarly, during subtraction, a "borrow" arises.

మిగుల్చు, migulcu
-v. t.
--save; preserve; retain; keep;

మిట్ట, miTTa
-n.
--(1) high ground;
--(2) hillock; (ant.) పల్లం;

మిట్టమధ్యాహ్నం, miTTamadhyAhnaM
-n.
--high noon;

మిటారి, miTAri
- n.
-- an attractive woman; a fashionable woman; an enticing woman;

మిఠాయి, miThAyi
-n.
--sweet; confection;

మిడత, miData
-n.
-- (1) common grasshopper; vegetable grasshopper; [biol.] Atractomorpha similis of the Pyrgomorphidae family;
-- (2) tobacco grasshopper; [biol.] Atractomorpha crenulata
--locust; cricket; mantis;
-- (rel.) ఇలకోడి; కీచురాయి;

మిడిమిడి, miDimiDi
-adj.
--slight; meagre;
---మిడిమిడి జ్ఞానం = half-baked knowledge.

మిడిసిపాటు, miDisipATu
-n.
--haughtiness; insolence;

మిణుగురు పురుగు, miNuguru purugu
-n.
--glowworm; glow fly; firefly;

మితం, mitaM
-n.
--moderate;

మిత, mita
-adj.
--moderate;

మితవ్యయం, mitavyayaM
-n.
--economy;

మితవాది, mitavAdi
-n.
--political moderate;

మిత్ర, mitra
-adj.
--friendly; allied;

మిత్రమండలి, mitramaMDali
-n.
--friendly group; allies;

మితి, miti
-n.
--(1) limit; bound;
--(2) a measure; a measuring device;
---మితిమీరి = exceeding the limit.
---భారమితి = a pressure gauge.
---ఉష్ణమితి = a temperature gauge.

మితిమీరు, mitimIru
-v. i.
--exceed the limit;

మిత్తి, mitti
- n.
- interest;
-- అడ్డికి పావుశేరు మిత్తి = అడ్డ అంటే రెండు శేర్లు. "అడ్డకి పావుశేరు మిత్తి" అంటే ఎనిమిదో వంతు వడ్డీ. పన్నెండున్నర శాతం.

మిత్రుడు, mitruDu
-n. m.
--friend; ally; pal; (ant.) శత్రువు;

మిథ్య, mithya
-n.
--unreal; imaginary; illusion; something that cannot be definitively identified as such;

మిథునం, mithunaM
-n.
--(1) the couple Shiva and Parvathi of Hindu mythology;
--(2) wife and husband; couple; esp. old couple;
--(2) Gemini; a zodiacal sign;

మిథునరాశి, mithunarASi
-n.
--Gemini, the constellation; one of the twelve signs of the Zodiac;

మిద్దె, midde
-n.
--the upper part of a flat-roofed house; terrace;

మిద్దెటిల్లు, middeTillu
-n.
--a house with a terraced roof;

మినప, minapa
-adj.
--pertaining to black gram dal; see also మినుగులు;

మినప్పప్పు, minappappu
-n.
--black gram dal; split urid dal;

మినహా, minahA
-adv.
--with the exception of;

మినహాయించి, minahAyiMci
-adv.
--not counting; omitting; not including;

మిన్న, minna
-adj.
--better; superior;

మిన్నక, minnaka
-adv.
--quietly; coolly; without making any overt moves;

మినుకు, minuku
-n.
--twinkle;

మినుకు మినుకు, minuku minuku
-adj.
--twinkling;

మినుగులు, minugulu
-n.
--whole black gram; "urid dal"; [bot.] Vigna mungo (old name: Phaseolus radiatus); Phaseolus minimum of Leguminosae (pea) family;

మిన్ను, minnu
-n.
--sky;
---మిన్ను విరిగి మీద పడుతోంది = [idiom] the sky is falling.

మిరప, mirapa
-adj.
--pertaining to cayenne pepper;
-n.
--cayenne; pepper; chili; chilli; this plant, a native to Brazil, came to India after the late fifteen hundreds;
-- మిర్చి అన్నా మిరప అన్నా ఒక్కటే; గుంటూరు మిర్చి ఎర్ర తోలుతో ఉంటే గొల్లప్రోలు మిర్చి నారింజ రంగులో ఉంటుంది;
--- కొండ మిరప = Bird eye chillies;
--- ఎర్ర మిరప = red pepper; [bot.] Capsicum fastigiatum; Capsicum annuumof the Solanaceae family;
--- పచ్చ మిరప = green pepper; [bot.] Capsicum frutescens;
--- ఎండుమిరప, = dried chilli;
--- బుంగ మిరప = bell peppers = sweet peppers = Simla peppers;
--- పాప్రికా = paprika = కారం తక్కువ ఉన్న మిరప;
--- పిమెంటో = red pimento = కారం లేని మిరప;

మిరాసీ, mirAsI
-n.
--hereditary right;

మిరియాలు, miriyAlu
-n.
--black pepper; [bot.] Piper nigrum of Piperaceae family;
--చల్ల మిరియాలు = తోక మిరియాలు = [bot.] Piper cubeba of Piperaceae family;
-- త్రికటువులు = శొంఠి, మిరియాలు, పిప్పళ్లు;
--[Sans.] మరిచం; శ్యామం; వల్లీజం;

మిలమిల, milamila
-adj.
--sparkling; onomatopoeia for sparkling looks;

మిల్లిగరిటె, milligariTe
-n.
--very small spoon;

మిల్లీ, millI
-adj.
--pref. one-thousandth; (ant.) కిలో = kilo;

మిల్లీమీటరు, millImITaru
-n.
--millimeter; one-thousandth of meter; a measure of length in the metric system;

మిల్లీలీటరు, millIlImITaru
-n.
--milliliter; one-thousandth of a liter; a measure of volume of liquids in the metric system;

మిశ్రమం, miSramaM
-n.
--mixture;

మిశ్రమ లోహం, miSrama lOhaM
-n.
--composite; (rel.) alloy;

మిష, misha
-n.
--excuse; pretense; trick;

మిషను, mishanu
-n.
--machine;
---కుట్టు మిషను = sewing machine.

మిసిమి, misimi
-n.
--luster; polish;

మీ, mI
-pos. pron.
--your; genitive of మీరు;

మీగడ, mIgaDa
-n.
--skin of milk; cream on the surface of heated milk;

మీట, mITa
-n.
--switch; lever;

మీటలమాల, mITalamAla
-n.
--a bank of switches;

మీటరు, miTaru
-n.
--(1) meter; a measuring instrument such as the volt meter;
--(2) meter; metre; a standard measurement of length in the metric system of units. One meter equals 100 centimeters (cm). 1000 meters is a kilometer (km);
---థర్మామీటరు = thermometer.

మీటు, mITu
-v. t.
--pluck with fingers; pull; fling;

మీది, mIdi
-adj.
--upper;
---మీది భాగం = upper portion
-pos. pron.
--yours;
---ఇది మీది = this is yours

మీదుమిక్కిలి, mIdumikkili
-adv.
--in addition to; over and above; besides;

మీమాంస, mImAmsa
-n.
--(1) investigative examination; discussion to find the truth;
--(2) one of the six systems of Indian philosophy, called Darshanas;

మీమాంసకుడు, mImAmsakuDu
-n.
--investigator; examiner; detective;

మీనం, mInaM
-n.
--Pisces, the constellation; one of the twelve signs of the Zodiac; మీనరాశి;

మీనమేషాలు లెక్కపెట్టడం, mInamEshAlu lekka peTTaDaM
-ph.
--[idiom] wasting too much time analyzing; procrastination;

మీను, mInu
-n. s.
--fish;

మీనురూపురిక్క, mInurUpurikka
-n.
--(lit.) the constellation in the shape of a fish; Piscum; రేవతీ నక్షత్రం;

మీరు, mIru
-pron.
--you;
-v. i.
--exceed;

మీలు, mIlu
-n. pl.
--fish;

మీసం, mIsaM
-n.
--(1) man's moustache;
--(2) animal's whiskers; vibrissae; these are not hairs and should not be trimmed; these are sensors of vibrations;
--(3) insect's antenna;

ముంగిలి, muMgili
-n.
--courtyard; frontyard;

ముంగిస, muMgisa
-n.
--mongoose; [bio.] Herpestes sp.;
-- నకులిక; అహి-నకులిక బంధం = పరస్పర విరోధంతో ఎపుడూ ప్రవర్తించే జాతి వైరం. ఒకరిని చూడగనే మరొకరికి అతణ్ణి చంపివేయాలనేటంత కోపం;

ముంగురులు, muMgurulu
- n. pl.
-- forelocks;

ముంచు, muMcu
-v. t.
--dip; plunge; immerse; (ant.) తేల్చు;

ముంజె, muMje
-n.
--soft and tender kernel inside the stone of a palm fruit;

ముండ, muMDa
-n.
--(1) widow; a woman whose head is shaven;
--(2) prostitute;

ముండ్లతోటకూర, ముళ్లతోటకూర, muMDlatOTakUra, muLlatOTakUra
-n.
--[bot.] Amarantus spinosus;

ముండ్లపంది, muMDlapaMdi
-n.
--porcupine; [bio.] Hystrix indica;

ముండ్లపొన్నగంటి కూర, ముళ్లపొన్నగంటి కూర, muMDlapaMdi, muLlaponnagaMTi kUra
-n.
-- [bio.] Alternanthera pungens HBK

ముండ్లముస్తె, muMDlamuste
-n.
--three-lobed nightshade; [bot.] Solanum trilobatum; [Sans.] అలర్కము;తెల్లజిల్లేడు;

ముండ్లు, ముళ్లు, muMDlu, muLlu
-n.
--thorns; setal;

ముంత, muMta
-n.
--pot; vessel;

ముంత, తప్పేలా, muMta tappElA
-n.
--pots and pans;

ముంతగజ్జనం, muMtagajjanaM
-n.
--[bot.] Ichnocarpus frutescens;

ముంతమామిడి, muMtamAmiDi
-n.
--cashew; [bot.] Anacardium occidentale; Semecarpus anacardium;
-- జీడిమామిడి; మొక్కమామిడి;

ముందర, muMdara
-p.p.
--before; in front of;

ముందుకు, muMduku
-adv.
--forwards;

ముందుకు వచ్చు, muMduku vaccu
-v. i.
--come forward; emerge;

ముక్క, mukka
-n.
--(1) piece; fragment; cube;
--(2) word; message;
---మంచుముక్క = piece of ice.
---ముక్కలుగా కొయ్యి = dice into cubes.
---ఆ ముక్క చెప్పలేక పోయావా? = why didn't you tell me that word?

ముక్కర, mukkara
- n.
-- a nose-stud, often made of gold, with a colorful precious or semi-precious stone;

ముక్క వాసన, mukkavAsana
-n.
--stale smell; musty smell;

ముక్త, mukta
-adj.
--(1) united; unified;
--(2) leftover; previously used;
---ముక్త కంఠం = with one voice.
---ముక్తపదగ్రస్తం = a figure of speech in which the previous word or syllable is picked up in the next word.

ముక్తసరి, muktasari
-adj.
-- (1) brief; succinct; abbreviated, abridged; contracted; summarized; (2) mean; trivial; small; a trifle.
-- (ety.) ముఖ్తసర్ (مختصر) అన్నదానికి సంగ్రహించు, సంగ్రహం అన్న అర్థం అరబ్బీలో ఉంది;

ముక్కాలిపీట, mukkAlipITa
-n.
--tripod; త్రిపాది;

ముక్తానుషంగాలు, muktAnushaMgAlu
- n. pl.
--free associations;

ముక్తాయింపు, muktAyiMpu
-n.
--summary; conclusion;

ముక్కాలు, mukkAlu
- n.
-- the fraction 3/4;

ముక్కిడి, mukkiDi
-n.
--[bot.] Schrebera swietenioides;

ముక్కు, mukku
-n.
--nose; నాసిక;
---బురమ్రుక్కు = stout nose.

ముక్కుతుమ్ముడు తీగ, mukkutummuDu tIga
-n.
--[bot.] Leptadenia reticulata;

ముక్కుతో, mukkutO
-adj.
--nasal; twangy;

ముక్కుదూలం, mukkudUlaM
-n.
--nose bridge; the hard, bony part of the nose;

ముక్కుపచ్చలారలేదు, mukkupaccalAralEdu
-ph.
--[idiom] still wet behind the ears;

ముక్కుముంగర, mukkumuMgara
-n.
--[bot.] Asystasia coromandeliana;

ముఖం, mukhaM
-n.
--face; countenance;

ముఖపరిచయం, mukhaparicayaM
-n.
--nodding acquaintance;

ముఖమల్, mukhamal
-n.
--velvety cloth;

ముఖరితం, mukharitaM
- n.
-- resonance;

ముఖవచనం, mukhavacanaM
-n.
--oral communication; word of mouth;

ముఖస్తుతి, mukhastuti
-n.
--flattery; sycophancy;

ముఖ్యం, mukhyaM
-n.
--important; fundamental; basic; central; primary; key;

ముఖాముఖీ, mukhAmukhI
-n.
--(1) interview; face to face; in front;
--(2) rendezvous; tryst;

ముగ్గు, muggu
-n.
-- an ornamental pattern, drawn on the ground or floor with rice flour or chalk, especially at the front of a Hindu household;

ముగ్గురు, mugguru
-pron.
--three people;

ముచ్చటించు, muccaTiMcu
-v. t.
--talk about; discuss about;

ముచ్చిక, muccika
-n.
--calyx of a fruit or flower; structure near the stem of a fruit or flower;

ముచ్చిలిగుంట, mucciliguMTa
-n.
--the small dent-lke depression at the back of the head, just below the cranium;

ముట్టడి, muTTaDi
-n.
--attack;

ముట్టడించు, muTTaDiMcu
-v. t.
--attack;

ముట్టించు, muTTiMcu
-v. t.
--kindle; light; touch with fire;

ముట్టు, muTTu
-n.
--menses; period; menstruation; the period of monthly discharge in adult females;

ముట్టుకొను, muTTukonu
-v. t.
--touch;

ముట్టె, muTTe
-n.
-- (1) snout; the forward projecting part of an animal's head; (2) the hard "stone" inside mango and palm fruits;
-- ముట్టె అనేది మామిడి టెంకకు వాడుక; అలాగే తాటి ముట్టె (తాటిచెట్టు నాటేదానికి గింజ); తలకూ పర్యాయపదం (సన్నివేశాన్ని బట్టి), వాడికి ముట్టె పొగురు (తల పొగరు అనే అర్థంలో); విడిగా ముట్టె అంటే తల అని కాదు.

ముఠా, muThA
-n.
--gang; clique;

ముడత, muData
-n.
--wrinkle; fold; pleat;

ముడి, muDi
-adj.
--raw;
---ముడి పదార్థం = raw material.
---ముడి పట్టు = raw silk.
-n.
--knot;

ముడిగాళ్లు, muDigALlu
-n.
--knock knees; the shape of legs that causes the knees to knock as a person walks;

ముడ్డి, muDDi
-n.
--(1) rump;
--(2) anus;

ముడుగుదామర, muDugudAmara
-n.
--[bot.] Marsilia quadrifolia;

ముడుచు, muDucu
-v. t.
--fold;

ముడుచుకొను, muDucukonu
-v. i.
--fold up; curl up;

ముతక, mutaka
-adj.
--coarse; rough; crude; unrefined;

ముతక చమురు, mutaka camuru
-n.
--crude oil, when referring to petroleum;

ముతకనూనె, mutakanUne
-n.
--unrefined oil, when referring to edible oils;

ముత్త, mutta
-adj.
--elderly; old;
---ముత్తాత = great grandfather; (lit.) old grandfather;
---ముత్తైదువ = (1) an elderly woman whose husband is still alive; (ety.) ఆ + విధవ = అవిధువ --> ఐదువ; ముది + ఐదువ = పెద్ద వయస్సులో ఉన్న పెళ్ళి అయినా స్త్రీ; (2) ముత్తు అంటే ముద్దు; (తమిళంలో నేటికీ ఈ అర్థంలో ఉంది.) కాబట్టి అందమైన అనే అర్థంలో ముత్తు + ఐదువ = ముత్తైదువ కావచ్చు.

ముత్యం, mutyaM
-n.
--pearl; the solidified excretion of a sea mussel; మౌక్తికం;

ముత్యపుచిప్ప, mutyapucippa
-n.
--mother-of-pearl; pearl oyster; ముక్తాస్పోటం; శుక్తి;

ముత్తాత, muttAta
-n.
--great grandfather;

ముదం, mudaM
-n.
--happiness;

ముదనష్టపు, mudanashTapu
-adj.
--ill-fated; unlucky;

ముదర, mudara
-adj.
--(1) mature; not tender;
--(2) dark; not light;
--(3) thick; not thin;
---ముదర కాయ = a green vegetable that is reaching the stage of ripening.
---ముదర రంగు = dark color.
---ముదర పాకం = thick syrup.
---రోగం ముదిరిపోయింది = the disease has taken root, it is no longer acute.

ముదరా, mudarA
-n.
--refund; rebate; compensation; reduction in price;

ముద్ద, mudda
-n.
--(1) paste;
--(2) morsel; bolus; dollop; see also కరడు;
---పప్పుముద్ద = a dollop of dal.

ముద్ర, mudra
-n.
--(1) stamp; imprint; print;
--(2) posture in dance;
---చెరగని ముద్ర = indelible imprint.

ముద్రణ, mudraNa
-n.
--printing;
---ముద్రణ యంత్రం = printing press.

ముదావహం, mudAvahaM
-n.
--commendable;

ముద్దాయి, muddAyi
-n.
--defendant;

ముద్రాపకులు, mudrApakulu
-n. pl.
--printers;

ముద్రారాక్షసం, mudrArAkshasaM
-n.
--printing error; printer's devil;

ముదిమి, mudimi
-n.
--old age; decrepitude;

ముద్రించు, mudriMcu
-v. i.
--print;

ముదురు, muduru
-adj.
--(1)mature; fully grown; not tender;
--(2) dark
---ముదురు రంగు = dark color;

ముద్దు, muddu
-n.
--(1) kiss; caress;
--(2) love; fondness; affection;
--(3) charmingness;

ముద్దుచేయు, mudducEyu
-v. i.
--dote on; adore; love and affection expressed by adults toward children;

ముద్దుపేరు, muddupEru
-n.
--pet name; nickname; sobriquet;

ముద్దువచ్చు, mudduvaccu
-v. i.
--to be cute; to be adorable; kissable;

మునగ కాడ, munaga KADa
-n.
--drumstick; the long rod-like fruit of drumstick tree; [bot.] Moringa oleifera of the Moringaceae family; [Sans.] శిగ్రుః; శోభాంజనః: ఆక్షీబః;

మునగ చెట్టు, munaga ceTTu
-n.
--drumstick tree; [bot.] Moringa pterygosperma; Moringa oleifera;

మునసబు, munasabu
- n.
-- Munsiff; a village-level officer of justice, usually a rank below a magistrate and above the rank "karanam;"

ముని, muni
-n.
--hermit; seer; thinker; an ascetic observing silence;

మునిమాపు, munimApu
-n.
--twilight; early evening;
--మునిచీకటి;

మునిశ్వేతం, munisvEtaM
-n.
--cloudy white;

మునుగు, munugu
-n.
--sink; go down; get inundated; (ant.) తేలు;

ముప్పాతిక, muppAtika
-n.
--three-fourths; three-quarters;

ముప్పావు, muppAvu
-n.
--three-quarters;

ముప్పిరి, muppiri
-adj.
--triple; three-fold;

ముప్పు, muppu
-n.
-- (1) calamity; danger; urgency; విపత్తు; (2) old age; వార్థకము;

ముప్ఫయ్, mupphai
-n.
--thirty;

ముబ్బడి, mubbaDi
-adj.
--triple; three times; three-fold;

ముభావం, mubhAvaM
-n.
--aloofness; reserved; indifference;

ముమ్మడించు, mummaDiMcu
-v. i.
--increase three-fold;

ముమ్మాటికీ, mummATikI
-adv.
--on all (three) counts;

ముయ్యాకుపొన్న, muyyAkuponna
-n.
--[bot.] Pseudarthria viscida;

మురకుండాకు, murakuMDAku
-n.
--[bot.] Acalypha indica;

మురబ్బా, murabbA
-n.
--candied preserve; a fruit pieces preserved in honey or sugar syrup with no additional preservatives; this is different from jam or jelly or an electuary;
---అల్లం మురబ్బా = candied ginger.

మురమురాలు, muramurAlu
- n. pl.
- puffed rice;
-- [rel.] పేలాలు = popped rice or pop corn

మర్త్యలోకం, martyalOkaM
- n.
-- the abode of humanity; the Earth; (lit.) the land of the mortals;

మురికి, muriki
-n.
--dirt; sewage;

మురికి చేయు, muriki cEyu
-v. t.
--soil;

మురికి నీళ్లు, muriki nILlu
-n.
--sewage water; dirty water;

మురికివాడ, murikivADa
-n.
--slum;

మురిపిండ, muripiMDa
- n. [bot.] Acalypha indica Linn. Euphorbiaceae
-- Indian acalypha;

మురుగు కాలువ, murugu kAluva
-n.
--sewer;

మురుదొండ, murudoMDa
-n.
--[bot.] Bryonia epigaea;

మురుపిండి, murupiMDi
-n.
--[bot.] Acalypha indica;

ముర్రుపాలు, murrupAlu
-n.
--beestings; colostrum; milk of domestic cattle (cow, buffalo, goat, etc.) that has recently calved; this substance is rich in nutrients and antibodies and are essential for the calf; In humans such items are supplied to the growing infant via the umbilical cord; apparently, in cattle such supply is not done. so drinking these besstings is essential for the calf;
--same as జన్నుపాలు;

ములక, mulaka
-n.
--plunger;

ములగ, mulaga
- n.
-- [bot.] Moringa oleifera;

ముల్లంగి, mullaMgi
-n.
--(1) carrot;
--(2) radish; [bot.] Raphanus sativus; Brassica rapa Linn.;

ములికినాట్లు, mulikinaaTlu
- n. pl.
-- a sub-sect among Brahmins;
-- కేవలం వైదికవృత్తి వ్యవసాయం మాత్రమే చేసేవారు వైదికులు; వైదీకులలో వెలనాట్లు అనగా కోనసీమ ఇంకా పైకి వున్నవారు; ములికినాట్లు అనగా రాయలసీమ వైపు వారు; తెలగాణ్యులనగా తెలంగణా ప్రాంతం వారు. ఈవిధంగా వృత్తిపరంగా, ప్రాంతీయతాపరంగా వచ్చినవి ఈ భేదాలు.

ముల్కీ, mulkI
- n.
-- native; a person belonging to a region;

ములు, mulu
-pref.
--indicates thorn or rough celia on leaves;

ములుకు, muluku
-n.
--sharp point; thorn;

ములుకోల, mulukOla
-n.
--goad; a stick with a needle at its end;

ములుగు చేప, mulugu chEpa
- n.
-- eel fish; Eels are ray-finned fish belonging to the order Anguilliformes, which consists of eight suborders, 20 families, 164 genera, and about 1000 species;

ములుగొలిమిడి, mulugolimiDi
-n.
--[bot.] Leonotis toefolia;

ములుగోగు, mulugOgu
-n.
--[bot.] Hibiscus suratensis;

ములుగోరంట, mulugOraMTa
-n.
--[bot.] Barleria prioatis;

ములుదోస, muludOsa
-n.
--[bot.] Cucumis muricatus;

ములుమోదుగు, mulumOdugu
-n.
--[bot.] Erythrima sublabota;

ములువెంపలి, muluveMpali
-n.
--[bot.] Tephrosia spinosa;

ముల్లు, mullu
-n.
--(1) thorn; prick;
--(2) fishbone;

ముళ్లతోటకూర, muLlatOTakUra
-n.
--[bot.] Amaranthus spinosus Linn. of the Amaranthaceae family;

ముళ్లపంది, muLlapaMdi
-n.
--porcupine; same as ఏదుపంది; ముండ్లపంది;

ముళ్లవంకాయ, మొలుగుకాయ, muLlavaMkAya, molugukAya
- n.
-- [bot.] Solanum hirsutum of Solanaceae Family (Potato family)
--- ఇది వంగ, పొగాకు జాతికి చెందిన మొక్క;

మువ్వీసం, muvvIsaM
- n.
-- the fraction 3/16;


ముష్కరుడు, mushakruDu
- n.
--obstinate person; stubborn person; rude person;

ముషిణి, mushiNi
-n.
--strychnine; Strychnos nux vomica; a poisonous substance from a plant;

ముష్టి, mushTi
-n.
--(1) fist;
--(2) alms; a fistful of alms;

ముష్టికాయ, mushTikAya
-n.
--[bot.] Nux Vomica, Strychonys Nuxvomica; a natural drug useful in reducing fever;

ముష్టిది, mushTidi
-n. f.
--beggar; panhandler; a person seeking a fistful of alms;

ముష్టివాడు, mushTivADu
-n. m.
--beggar; panhandler;

ముష్టి యుద్ధం, mushTi yuddhaM
-n.
--fist fight; boxing;

ముసద్దీ, musaddI
- n.
-- (1) writer; (2) accountant; (3) clerk;

ముసరపప్పు, musarapappu
-n.
--Masur dal; [bot.] Lens culinaris;

ముసలకం, musalakaM
-n.
--piston;

ముసలి, musali
-adj.
--old;

ముసాంబ్రం, musAMbraM
-n.
-- dried juice of aloeswood, or Indian aloe; [bot.] Aloe barbadensis;
-- Agarwood, aloeswood, eaglewood or gharuwood is a fragrant dark resinous wood used in incense, perfume, and small carvings. It is formed in the heartwood of aquilaria trees when they become infected with a type of mold (Phialophora parasitica);

ముసిముసి, musimusi
-adj.
--onomatopoeia for smile;

ముసుగు, musugu
-n.
--veil; mask;

ముసురు, musuru
-n.
--nagging rain; slow, nagging low-grade rain and lasts for a couple of days;
-- [see also] జడివాన;

ముసురు, musuru
-v. t.
--hover about;
---ఈగలు ముసురుతున్నాయి = the flies are hovering around.

ముస్తె, muste
-n.
--[bot.] Cyperus rotundus; Cyperus spectosus;

ముహూర్తం, muhUrtaM
-n.
--(1) an auspicious time to perform an important thing;
--(2) a duration of time equal to 48 minutes; 1 మూహూర్తం = 2 ఘడియలు = 48 నిమిషాలు;
-- (3) ఒక పగలు, ఒక రాత్రినీ కలిపిన మొత్తాన్ని అహోరాత్రం అంటారు. ఒక అహోరాత్రంకు ఇలాంటివి 30 ముహూర్తాలు ఉంటాయి. అంటే… ఒక రోజులో 30 ముహూర్తాలు జరుగుతాయి. సూర్యోదయమునకు ముందు వచ్చే ముహూర్తాలలో మొదటిది. దీనినే ‘బ్రహ్మముహూర్తం’ అంటారు. అంటే రోజు మొత్తంలో 29వది బ్రహ్మ ముహూర్తం. ఈ ముహూర్తానికి అధిదేవత బ్రహ్మ. కాబట్టి దీనికి బ్రహ్మ ముహూర్తం అనే పేరు వచ్చింది. నిజానికి తెల్లవారుజామును 2 భాగాలుగా విభజించారు. సూర్యోదయమునకు 2 ఘడియల ముందు కాలాన్ని అనగా 48 నిమిషముల ముందు కాలాన్ని ఆసురీ ముహూర్తం అని ఆసురీ ముహుర్తానికి ముందు 48 నిమిషముల ముందు కాలాన్ని బ్రహ్మముహూర్తం అని అంటారు.
-- (4) అమావాస్య నాడు సూర్యుడి తో కలిసి ఉదయించిన చంద్రుడు 30 రోజుల పాటు, తిథికి 48 నిముషాలు చొప్పున ముందర ఉదయించి 30 తిథుల అనంతరం మళ్లి సూర్యుడి తో ఉదయిస్తాడు. 48 నిమిషాల కాలం ఒక ముహూర్త కాలం; కాల గమనానికి ముహూర్తం ఒక ఏకకం (Unit);

మూక, mUka
-n.
--crowd;

మూకుడు, mUkuDu
-n.
--a bowl-shaped pan for deep frying;

మూకుమ్మడిగా, mUkammaDigA
- adv.
-- lock, stock and barrel;

మూగు, mUgu
-v. i.
--surround; gather and hover around;

మూట, mUTa
-n.
--bundle; pack; bag;

మూటా ముల్లె, mUTA mulle
-ph.
--bag and baggage;

మూడు, mUDu
-n.
--three;

మూడొంతులు, mUDoMtulu
-adv.
--three out of four; in all probability;

మూఢం, mUDhaM
-n.
--[astro.] obscuration of a planet by Sun's rays; Heliacal rising of a planet; [astrol.] a planet moving into the same house as the Sun;
-- మూఢము అనగా ఒక గ్రహం సూర్యునికి దగ్గరగా రావడం. లేదా ఒకే రాశి యందు ఉండడం; శుభకార్యము చేయఁగూడని కాలము;

మూఢత, mUDhata
-n.
--stupidity; foolishness;

మూఢుడు, mUDhuDu
-n. m.
--stupid;

మూఢమతి, mUDhamati
-n.
--stupid;

మూత, mUta
-n.
--lid; cover; cap; top;

మూత్రం, mUtraM
-n.
--urine;

మూత్రపిండం, mUtrapiMDaM
-n.
--kidney; nephram;

మూత్రాణి, mUtrANi
-n.
--purine; a type of molecule found in the DNA;

మూతి, mUti
-n.
--mouth;

మూపు, mUpu
-n.
--shoulder; bull's hump;

మూపురం, mUpuraM
-n.
--shoulder of a bull; cow; or camel;

మూయు, mUyu
-v. t.
--shut; close;

మూర, mUra
-n.
--cubit; a measure of length equal to the span from the tip of the elbow joint to the tip of the middle finger of the open hand;
---పిడిమూర = a length measure equal to the span from the tip of the elbow joint to the tip of the closed first;
-- 1 అంగుళం = 2.54 సెంటీమీటర్లు; 1 బెత్త = 3 అంగుళాలు; 1 జాన = 3 బెత్తలు; 1 అడుగు = 12 అంగుళాలు; 1 మూర = 2 జానలు; see also బార;

మూర్ఛ, mUrCha
-n.
--epilepsy; petit mal; grand mal; fainting spell; swoon;

మూర్ఛన, mUrChana
-n.
--derived musical scale;
--సప్తస్వరముల యొక్క ఆరోహణావరోహణములను మూర్ఛనలందురు;

మూర్ధన్యాక్షరాలు, mUrdhanyAksharAlu
- n.
-- The letters ట,ఠ, డ, ఢ, ణ, ళ, ఴ లు of the Telugu alphabet;
--ద్రావిడ భాషలలో మూర్ధన్యాక్షరాలు (ట,ఠ, డ, ఢ, ణ, ళ, ఴ లు), ర-ఱ-లలు ప్రథమాక్షరంగా ఉండడానికి వీలులేదు. విశేషణంగా తెలుగులోనూ, ఇతర ద్రావిడ భాషలలోనూ హల్లుల ముందు ఇరు-, అచ్చులముందు ఈరు- అన్న రూపాలే కనిపిస్తాయి. ఇరువంకలు అంటే రెండు పక్కలు. ఇరువురు అంటే ఇద్దరు.

మూర్తి, mUrti
-n.
--(1) character;
--(2) statue;
--(3) shape;
---అక్షరమూర్తి = alphabetic character.
---అక్షరాంకికమూర్తి = alphanumeric character.

మూర్తిత్వం, mUrtitvaM
-n.
--embodiment; characterization;

మూర్తీభవించు, mUrtIbhaviMcu
-v. i.
--embody; personify;

మూరుకొండ, mUrukoMDa
-n.
--[bot.] Acalpha indica;

మూర్కొను, mUrkonu
-v. t.
--smell; put to the nose;

మూలం, mUlaM
-n.
--beginning; root; basis; base; foundation; crux;

మూల, mUla %updated
-adj.
--basic; proto;
-n.
--(1) Lambda Scorpii; Shaula; Yoga tara of the 19th lunar mansion; located in the constellation Scorpio; one of the brightest stars in the night sky;
--(2) The 19th of the twenty seven star groups (or asterisms or lunar mansions) of the Hindu calendar;
--(3) corner; nook;

మూలకం, mUlakaM
-n.
--element; chemical element;

మూలగ, mUlaga
-n.
--marrow; bone marrow;

మూలధనం, mUladhanaM
-n.
--capital; original investment; principal;

మూలపదార్థం, mUlapadArthaM
-n.
--elemental matter; element;

మూలపురుషుడు, mUlapurushuDu
-n.
--patriarch; (ant.) మూలమగువ;

మూలబిందువు, mUlabiMduvu
-n.
--base point; radix point; decimal point in a base-ten system and a binary point in a base-two number system;

మూలమట్టం, mUlamaTTaM
-n.
--set-square; an instrument to set things at right angles;

మూలవిరాట్టు, mUlavirATTu
-n.
--(1) main idol located in the inner sanctum of a temple; a stand-in idol (ఉత్సవ విగ్రహం) is often used in street parades while the real idol is left in the inner sanctum;
--(2) patriarch or matriarch of a family;

మూలశంక, mUlaSaMka
-n.
--piles; hemorrhoids; (lit.) doubt at the bottom;

మూల్యం, mUlyaM
-n.
--price;

మూలాధారం, mUlAdhAraM
-n.
--basis; source;

మూలాధారచక్రం, mUlAdhAracakraM
-n.
--according to Kundalini Yoga, one of the centers of energy in the human body, believed to be located at the base of the spinal column;

మూల్యాంకనం, mUlyAMkanaM,
-n.
--evaluation; assessment; estimation;
-- ఒక విషయం/సమాధానం లోని సత్తా ఏమిటో అంచనా వేయడం; పరీక్షలో ఎన్ని మార్కులు ఇవ్వవచ్చునో చెప్పడం మూల్యాంకనమే.

మూలిక, mUlika
-n.
--medicinal root; medicinal herb;

మూలుగ, mUluga
-n.
--bone marrow;

మూలుగు, mUlugu
-n.
--groan; groaning with pain;

మూస, mUsa
-n.
--(1) crucible;
--(2) mold;

మూసివేయు, mUsivEyu
-v. t.
--close; shut;

%మృ - mR, మె - me, మే - mE, మై - mai

మృగం, mRgaM
-n.
--animal; beast; wild animal;

మృగతృష్ణ, mRgatRshNa
-n.
--mirage;

మృగయుడు, mRgayuDu
-n.
--hunter;

మృగవ్యాధుడు, mRgavyAdhuDu
-n.
--Sirius; the brightest star as seen from the Earth in Canis Major; % to e2t

మృగనాభి, mRganAbhi
-n.
--musk; the secretion from a gland of a deer; % to e2t

మృగశిర, mRgaSira %updated
-n.
--(1) Beta Tauri; Elnath; Yoga tara of the fifth lunar mansion;
--(2) Orion; the star cluster that looks like a hunter; The fifth of the 27 star groups (or asterisms or lunar mansions) of the Hindu calendar; Represents the head of an animal in the Vrishabha rAsi of the Hindu calendar;

మృణ్మయము,
- n.
-- made of clay; full of clay;
-- మృత్ శబ్దానికి మయట్ ప్రత్యయం చేరి మృణ్మయమ్ అయింది. ఇది సంస్కృత పదం. "యరోఽనునాసికేఽనునాసికోవా" అన్న పాణినీయ సూత్రం ప్రకారం హకారం కాక మరేదైనా హల్లుకు పిదప అనునాసికాక్షరం వచ్చినప్పుడు ఆ హల్లుకు బదులు దాని వర్గం లోని అనునాసికాక్షరం ఆదేశం ఔతుంది.

మృత్ + మయమ్ => మృణ్ + మయమ్ => మృణ్మయమ్; ఇక్కడ మ ముందు వచ్చిన తకారానికి బదులు అనునాసికమైన ణకారం వచ్చింది.

--ఋ, ర, ష ల తరువాత వచ్చే న, ణగా మారుతుంది. 'రషాణాం నోణః సమానపదే' అని సూత్రం. అలా మృత్/మృద్ + మయ --> మృన్ + మయ --> మృణ్ + మయ --> మృణ్మయ అయింది.

వాక్ + మయం => వాఙ్మయం, సత్ + మార్గం => సన్మార్గం , వంటివి ఈ సూత్రం ప్రకారం ఏర్పడిన పదాలే;

మృత, mRta
-adj.
--dead;

మృత్తిక, mRttika
-n.
--earth; clay; soil;

మృత్యువు, mRtyuvu
-n.
--death;

మృదంగం, mRdaMgaM
-n.
--a drum used in Indian musical performances;

మృదులాస్థి, mRdulAsti
-n.
--cartilage;

మృదువు, mRduvu
-adj.
--tender; gentle; soft;

మృష్ట, mRshTa
-adj.
--wholesome; healthy; clean;

మృష్టాన్నం, mRshtAnnaM
-n.
--wholesome food;

మెంతులు, meMtulu
-n. pl.
--fenugreek; [bot.] Trigonella foenum graecum; T. graecum; Here, foenum graecum means Greek Hay; greens of this plant were used in Greece to feed horses;
--these seeds, widely used in Indian cooking, have been reported to possess hypoglycemic and hypolipidemic properties in animal experiments, as well as in human and clinical cases;
--[Sans.] రుచిప్రదా; మిశ్రం; తాళపర్ణికా:

మెంతికూర, meMtikUra
-n.
--fenugreek greens; fenugreek leaves; [bot.] Trigonella foenum-graecum Linn.;

మెగిడి, megiDi
-n.
--smoke; a word used by Chenchu tribes;

మెగిడిపెట్టు, megiDipeTTu
-v. t.
--to smoke (a fish);

మెగా, megA
-adj.
--pref. million; big; huge; (ant.) మైక్రో;

మెట్ట, meTTa
-n.
--(1) upland; elevated land; land with no irrigation; (ant.) పల్లం; పుంజె; మాగాణి;
--(2) hillock;

మెట్ట జలగ, meTTa jalaga
-n.
-- slug, land slug;
-- నత్తలలాగే ఇవి కూడా అతి మెల్లగా ప్రయాణిస్తాయి. అయితే నత్తలకి ఉన్నట్లు వీటికి గుల్లలు (Shells) ఉండవు. నత్తలలాగే మెట్ట జలగలు కూడా గాస్ట్రోపోడా (Gastropoda) తరగతిలోని సిగ్మురెత్రా (Sigmurethra) కుటుంబానికి చెందుతాయి. నీటి జలగల (Leeches) లాగా వీటికి రక్తం పీల్చే స్వభావం లేదు;

మెట్ట తామర, meTTa tAmara
-n.
--ground lotus; Indian shot; [bot.] Canna indica of the Cannaceae family;;
-- దీని ఆకుల పసరు తామర, గజ్జి, చిడుము వంటి మొండి చర్మవ్యాధులకు, సర్పి ( Herpes zoster) వంటివాటికి దివ్యౌషధంగా పనిచేస్తుంది;
-- see also సీమ మెట్ట తామర = [bot.] Cassia alata;

మెట్ట సేద్యం, meTTa sEdyaM
-n.
--dry cultivation;

మెటికలు, meTikalu
-n.
--knuckles;
---మెటికలు విరవకు = do not crack knuckles.

మెట్రిక్ టన్ను, meTrik Tannu
-n.
--metric ton; one million grams; mega garm; 2205 pounds;

మెట్రిక్ పద్ధతి, meTrik paddhati
-n.
--metric system; an internationally agreed system of measuring weights and measures using units like meters for length, kilograms for weight and seconds for time; the MKS system;

మెట్టు, meTTu
-n.
--(1) step, as in step of a stair;
--(2) rung, as in rung of a ladder;

మెడ, meDa
-n.
--nape; neck; the back part of the neck; (ant.) పీక;

మెడిదము, meDidamu
-n.
--noise; sound;

మెతక, metaka
-adj.
--dank;
---మెతక వాసన = dank smell.

మెతక, metaka
-n.
--dullard; softy; a person with no initiative;

మెతనాలు, metanAlu
-n.
--methanal; formaldehyde;

మెతనోలు, metanOlu
-n.
--methanol; methyl alcohol;

మెతల్ గుంపు, metal guMpu
-n.
--methyl group; methyl radical;

మెతల్ రాసి, metal rAsi
-n.
--methyl radical; methyl group;

మెత్త, metta
-n.
--cushion; pad; padding;

మెత్తన, mettana
-n.
--softness;

మెదడు, medaDu
-n.
--(1) brain; మస్తిష్కం;
--(2) cerebrum;

మెదులు, medulu
-v. i.
--stir; move a little;

మెరక, meraka
-n.
--upland; refers to a land with no or scarce water resources; (ant.) మాగాణి; పల్లం;

మెరుగు, merugu
-n.
--(1) shine; polish; glitter;
--(2) better;

మెరుగులు దిద్దు, merugulu diddu
-v. t.
--to give finishing touches;

మెరుపు, merupu
-n.
--(1) flash;
--(2) lightning;

మెలిక, melika
-n.
--twist; turn;

మెల్ల, mella
-n.
--cross-eye; a condition where one of the eyes drifts from focusing;

మెల్లగా, mellagA
-adv.
--slowly; steadily; (ant.) త్వరగా; శీఘ్రంగా;

మెల్లనైన, mellanaina
-adj.
--slow;

మెస్మరించు, mesmariMcu
-v. t.
--mesmerize; to hypnotize; to enchant; (named after German physician Franz Anton Mesmer);

మేక, mEka
-n.
--goat; she-goat;

మేకపోతు, mEkapOtu
-n. m.
--he goat;

మేకపిల్ల, mEkapilla
-n.
--kid; baby goat;

మేకపోతు గాంభీర్యం, mEkapOtu gAMbhIryaM
- ph.
-- showing external courage although scared inside;

మేకమాంసం, mEkamAmsaM
-n.
--mutton;

మేకమేయని ఆకు, mEkamEyani Aku
-n.
--[bot.] Tylophora indica;

మేకీవిల్లీయం, mEkIvillIyaM
-n.
--Machiavellian; crafty; deceitful; artful; named after the Florentine writer Nicolo Machiavelli (1469-1527 A.D.); కౌటిల్యం; కుటిలత్వం;

మేకు, mEku
-n.
--nail;

మేఘం, mEghaM
-n.
--cloud;
---అలకామేఘం = cirrus cloud; "hairy" cloud.
---అలకాపుంజ మేఘం = cirrocumulus cloud.
---అలకాస్థార మేఘం = cirrostratus cloud.
---మధ్యస్థార మేఘం = altostratus cloud.
---పుంజమేఘం = cumulus cloud.
---సమాచిమేఘం = cumulous cloud; "heapy" cloud.
---స్థారమేఘం = stratus cloud.
---వృష్టికమేఘం = nimbus cloud; "rainy" cloud.
---వాడు మేఘాల్లో ఉన్నాడు = [idiom] he is in cloud nine.

మేఘాచ్ఛాదితం, mEghAcchAditaM
-n.
--overcast;

మేట, mETa
-n.
--sandbar; shoal;

మేట్నీ, mETnI
-n.
--matinee; పగటాట;

మేటు, mETu
-n.
--heap; pile;

మేజా, mEjA
-n.
--desk; a table with drawers;

మేజువాణీ, mEjuvANI
- n.
-- a group dance performed by a clan of prostitutes with indecent language and exposure; it was customary to have such performances at weddings in bygone days; (see also) నాచ్ పార్టీ; భోగంమేళం;

మేజోళ్లు, mEjOllu
-n. pl.
--socks; stockings;

మేడ, mEDa
-n.
--a building with at least one floor above the ground floor; palace;

మేడమీద, mEDamIda
-n.
--upstairs;

మేడమెట్లు, mEDameTlu
-n.
--stairs;

మేడి, mEDi
-n.
-- cluster fig; a species of the fig tree; [bot.] Ficus glomerata; Ficus racemosa; Ficus palmata;
--(note) It is a common belief that this fruit is pretty outside with worms inside;
-- ఉదుంబరం;

మేన, mEna
-- pref.
-- related by the body; related by blood;
--- మేనమామ = an uncle related by blood = mother's brother;
--- మేనత్త = an aunt related by blood = father's sister;
--- వేలువిడచిన మేనమామ = mother's cousin (brother); mother's sister's son;

మేను, mEnu
-- n.
-- body;

మ్లేచ్ఛులు, mlEcChulu
-n. pl.
-- (1) Barbarians; uncivilized;
-- foreigners who do not speak our language (Sanskrit), who eat beef, and who do not follow our customs and traditions;
--"గోమాంసం తినేవారు, సంస్కృతం కాక పలురకాల భాషలు మాట్లాడేవారు, మన ఆచారాలను వేటినీ పాటించని వారిని మ్లేచ్ఛులని అంటారు" అని బౌధాయనుడు మ్లేచ్ఛ శబ్దాన్ని నిర్వచించాడు;

మైదా పిండి, maidA piMDi
- n.
-- all-purpose flour; the flour made from a mixture of hard and soft varieties of white wheat;
-- గోధుమ పిండి = wheat flour made from red wheat, without removing the skin and germ;
-- గోధుమలు పిండిమరలో పిండి పట్టించినప్పుడు అందులో గోధుమ పొట్టు, గోధుమ రవ్వ, బొంబాబు రవ్వ (సమొలిన), వగైరాలతోపాటు, చివరకు మెత్తగా మిగిలిన మైదాను కొన్ని రసాయనాలతో శుద్ధి చేసి తెల్లగా తీర్చిదిద్దుతారు. మిల్లులో బాగా పోలిష్ చేయబడిన గోధుమల నుండి వచ్చిన పిండికి Azodicarbonamide, Chlorine gas, మరియూ Benzoyl peroxide అనే రసాయనాలను ఉపయోగించి తెల్లగా చేస్తారు. అందువల్ల మైదా పిండి ముట్టుకోవడానికి మెత్తగాను, చూడటానికి తెల్లగానూ ఉంటుంది. ఇది ఆరోగ్యానికి మంచిది కాదు;

మైలతుత్తం, mailatuttaM
- n.
-- copper sulfate; CuSO4;
-- చికీగ్రీవం;

మొగమాటం, mogamATaM
- n.
-- civility courtesy; conciliatory conduct; complaisance; feeling delicate; a reluctance to refuse a request or to wound another's feelings by not complying;
-- దాక్షిణ్యం; మొహమాటం;

మొగలి, mogali
- n.
-- Screw pine; [bot.] Pondonus tectorius;
-- ఇది ఆవృతబీజ జాతి (Angiosperms) సతత హరిత వృక్షం; ఇది 15-20 అడుగుల ఎత్తుకు పెరుగుతుంది.
-- మొగలిపువ్వు వాసనకు పాములు వస్తాయని అంటారు కానీ దీనికి శాస్త్రీయమైన రుజువు లేదు; ఈ పూల వాసనకి ఆకర్షింపబడి వచ్చాయనేదానికి ఇదమిద్ధంగా ఋజువులేమీ లేవు.

మొలలు, molalu
- n.
-- piles; hemorrhoids;
-- దానిమ్మ తొక్కల పొడి (Powdered pomegranate peel). ఆయుర్వేద మందుల దుకాణాల్లోనూ, ఆన్లైన్ లోనూ దొరుకుతుంది. ఉదయం సాయంత్రం ఒకో చెంచాడు చూర్ణం నీటితో కలిపి తాగితే విరేచనం అయేటప్పుడు రక్తం పోకుండా ఆపుతుంది.

మోక్షం, mOkshM
- n.
-- liberation; cessation of suffering; attainment of Supreme Bliss; Liberation of the soul from the body; Deliverance from the bonds of sense; Beatitude;
-- the Hindu equivalent of Buddhist నిర్వాణం;

మోట, mOTa
- n. A water pump, a water wheel, or a device for drawing water from wells to irrigate the fields.

మోటబావి, mOTabAvi
- n.
-- a wide-mouthed well suitable for lifting water with a specially shaped bucket, called 'mota' used for watering irrigated fields;
-- కపిలబావి, మోటనుయ్యి; నీళ్ళు తోడటానికి మోట అమర్చిన బావి;

మోతిబిందు, mOtibiMdu
- n.
-- cataract; an eye disease in which the lens gets clouded;

మోహం, mOhaM
-n.
-- attachment; సాంగత్యం వల్ల ఒక వస్తువు తనదే అనే భావన;

మొహమాటం, mohamATaM
- n.
-- doing something with a sense of discomfort so as not to make a host uncomfortable;
-- మొగము + ఓటమి = మొగమోటమి = ఉచ్చారణ లో గూడా మొహమాటం అయి పోయింది. అంటే మొగం చూడడానికి చెల్లకపోవడం; ఇప్పటి వాడుకలో — మారుమాట చెప్పలేక, ఒప్పుకోవడం అనే అర్థం లో వాడుతున్నాం; అయిష్టంగానే ఎదుటివాడి మాటను అంగీకరించడం మొహమాటమౌతుంది. దీనిమీద సంస్కృత ఉపసర్గ ^నిర్^ చేర్చి "నిర్మొహమాటం" గా అనేది గూడా వాడుకలోకి వచ్చింది.
-- ఆహారే వ్యవహారే చ త్యక్త లజ్జః సుఖీ భవేత్ = ఆహారం విషయంలోను, వ్యవహారం విషయంలోనూ మొహమాట పడకూడదు;

మౌళి, mouLi
- n.
-- (1) coiffured hair; ornamented hairdo; (2) crown; (3) leader; best of the tribe;
-- సిగ; కొప్పు; చంద్రమౌళి = one who has the moon as a hair ornament = Lord Shiva;

మూలం

  • V. Rao Vemuri, English-Telugu and Telugu-English Dictionary and Thesaurus, Asian Educational Services, New Delhi, 2002 ISBN 0-9678080-2-2
వేమూరి తెలుగు-ఇంగ్లీషు నిఘంటువు/బ-భ-మ - Wikibooks (2024)

References

Top Articles
Latest Posts
Recommended Articles
Article information

Author: Otha Schamberger

Last Updated:

Views: 5480

Rating: 4.4 / 5 (55 voted)

Reviews: 86% of readers found this page helpful

Author information

Name: Otha Schamberger

Birthday: 1999-08-15

Address: Suite 490 606 Hammes Ferry, Carterhaven, IL 62290

Phone: +8557035444877

Job: Forward IT Agent

Hobby: Fishing, Flying, Jewelry making, Digital arts, Sand art, Parkour, tabletop games

Introduction: My name is Otha Schamberger, I am a vast, good, healthy, cheerful, energetic, gorgeous, magnificent person who loves writing and wants to share my knowledge and understanding with you.